3.000 bức chân dung chạm đến trái tim người trẻ thế hệ số

Chúng tôi gặp họa sĩ Đặng Ái Việt trong căn nhà nhỏ của bà tại TP.HCM vào một buổi chiều muộn. Khi đó, bà vừa trở về từ Trà Vinh sau nhiều ngày lặn lội đến vùng sâu vùng xa để hoàn thiện những bức chân dung Mẹ Việt Nam Anh hùng.

Nữ họa sĩ 80 tuổi rong ruổi 15 năm vẽ chân dung Mẹ Việt Nam Anh hùng 

Dù tuổi đã gần 80, mái tóc bạc như sương, nhưng ánh mắt bà vẫn tinh tường, giọng nói vẫn vững chãi và tràn đầy sức sống.

Trên gương mặt hằn lên những vết nhăn của thời gian còn vương chút bụi đường sau chuyến đi hàng trăm cây số của một đời dấn thân vì nghệ thuật, vì đất nước, vì một lời hứa với quá khứ.

Từ thùng xe phía sau, bà cẩn thận lấy ra từng bức chân dung Mẹ Việt Nam Anh hùng mới vẽ xong. Mỗi bức tranh là một câu chuyện, một ký ức, một phần máu thịt của đất nước được giữ lại bằng nét bút đầy tình yêu thương.

Gần 15 năm qua, người phụ nữ nhỏ bé ấy vẫn miệt mài rong ruổi khắp mọi miền đất nước. Một mình, một xe máy, một thùng sắt đựng bút vẽ, giấy và ít vật dụng cá nhân.

Bà đã đi qua biết bao cung đường khắc nghiệt, vượt đèo dốc, xuyên nắng gió, tìm đến từng nhà của những người mẹ đã hiến dâng cả cuộc đời cho Tổ quốc.

Trước đó, bà từng chạy chiếc xe Chaly nhỏ. Qua nhiều năm chiếc Chaly đã “nghỉ hưu” và được trưng bày tại Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam.

Tiếp đó, bà chuyển qua xe Honda 81, nó giúp bà chinh phục những cung đường gập ghềnh ở những vùng núi cao. Khi nào di chuyển đến các tỉnh bà lại phải đổi sang dùng chiếc xe Cup 50. Và “Super Honda” là chiếc xe thứ 4 của bà trong hành trình đáng tự hào này, được bà sử dụng đến bây giờ.

Không đơn thuần chỉ là phương tiện, mỗi chiếc xe là một nhân chứng thầm lặng, chứng kiến bao thăng trầm của một sứ mệnh đầy tự hào.

Bà bồi hồi nhớ lại: “Những ngày còn công tác ở Hội Liên hiệp Phụ nữ Giải phóng, bà được dạy về tư tưởng cách mạng. Từ trong chiến tranh bước ra, ký ức về đồng chí, đồng đội vẫn vẹn nguyên.

Bà từng tận tay vuốt mặt tiễn biệt nhiều đồng đội ngã xuống nơi chiến trường. Có những người là con của những bà mẹ từng dạy dỗ, cưu mang bà.

Chính vì thế, sau ngày giải phóng, bà tự hứa với lòng phải đi đến tận cùng Tổ quốc để trả món nợ ân tình này bằng nét vẽ của chính mình”.

“Ngày 19-2-2010, bà lao mình vào những chuyến đi triền miên suốt hơn một thập kỷ. Mỗi lần gặp Mẹ Anh hùng là một lần trái tim bà thêm dày dặn. Không có cuộc gặp nào giống cuộc gặp nào, cũng như chẳng có người mẹ nào giống người mẹ nào, mỗi người là một thiên sử bi hùng”, bà Việt nói.

Những ngày tháng Tư lịch sử của năm 2025, ký ức 1975 như ùa về trong lòng bà. “Những ngày này của 50 năm trước là cả một chiến dịch thần tốc. Biết bao đồng đội đã ngã xuống ở thành phố này. Giờ hòa bình rồi, vui đấy… nhưng nước mắt vẫn rơi vì nhớ những người đồng đội đã hy sinh”, bà nghẹn ngào.

Với bà Việt, những bức vẽ ấy không chỉ là nghệ thuật, mà là thông điệp để nhắc nhở thế hệ trẻ hôm nay rằng cái giá của hòa bình là vô cùng lớn lao.

“Tổ quốc hôm nay được đánh đổi bằng hàng nghìn ngày chiến đấu, máu và nước mắt. Các cháu có quyền tự hào, nhưng cũng có trách nhiệm phải sống và làm việc sao cho xứng đáng, để những người nằm xuống không cảm thấy tủi thân, tủi hổ”, bà Việt gửi gắm.

Số hóa tranh chân dung mẹ Việt Nam anh hùng

Vừa qua, Thành Đoàn TP.HCM phối hợp cùng Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM tổ chức chương trình gặp gỡ họa sĩ Đặng Ái Việt và giới thiệu website “Chân dung Mẹ Việt Nam Anh hùng”.

Đây là dự án số hóa hơn 3.000 bức vẽ chân dung Mẹ Việt Nam Anh hùng từ Nam ra Bắc do họa sĩ Đặng Ái Việt thực hiện từ năm 2010 đến nay qua nhiều hành trình xuyên Việt.

Ngoài ảnh chân dung, trang web có phần giới thiệu từng bức ảnh, câu chuyện về các Mẹ cũng như hoàn cảnh ra đời bức chân dung, trở thành kho tư liệu quý giá mang đậm giá trị lịch sử - văn hóa, góp phần giáo dục truyền thống yêu nước và lòng biết ơn sâu sắc đến thế hệ hôm nay và mai sau.

Nói về cảm xúc khi chân dung của các Mẹ được số hóa, đưa lên trang web lưu trữ cho thế hệ trẻ, bà Việt cho biết: “Bà không sợ nghèo, không sợ đói, cũng không sợ già, chỉ sợ tranh không ai nhớ. Mà giờ nhìn các cháu làm điều đó, bà mừng lắm. Coi như ước mơ của bà đã thành hiện thực”.

Bạn có thể truy cập địa chỉ: https://chandungme.vn/ để tìm hiểu kho tư liệu này.

Bạn Lê Ngọc Anh (lớp 9A4 Trường THCS Trần Quang Khải, quận 12) chia sẻ: “Mình cảm thấy rất ấn tượng và xúc động khi được xem những bức chân dung về Mẹ Việt Nam Anh hùng.

Mỗi nét vẽ của họa sĩ Đặng Ái Việt như khắc họa cả một đời hy sinh lặng thầm và nỗi nhớ của các Mẹ về người chồng, người con đã nằm lại nơi chiến trường”.

“Việc lưu trữ các bức chân dung trên website giúp chúng mình dễ dàng tiếp cận và hiểu thêm về những câu chuyện lịch sử có giá trị.

Mình tự nhủ phải sống xứng đáng với những công ơn lớn lao ấy và nỗ lực học tập thật tốt để mai này góp một phần nhỏ xây dựng đất nước”, Ngọc Anh xúc động nói.

Chung cảm xúc, bạn Lê Dương Bảo Nghi (lớp 8/9 Trường THCS Hà Huy Tập, quận Bình Thạnh) cho biết: “Khi biết kho tư liệu có đường dẫn, dễ dàng truy cập, mình quyết định vào xem tranh ngay.

Mình thấy giao diện dễ xem, những câu chuyện kể dễ hiểu. Mỗi bức vẽ đều như một lời nhắn nhủ hãy nhớ, hãy biết ơn và đừng quên những người đã âm thầm gìn giữ hòa bình cho chúng ta có mặt trên đời”.

“Những tư liệu số hóa này rất có giá trị cho thế hệ trẻ như mình. Mình hiểu rằng, trách nhiệm của thế hệ trẻ hôm nay không chỉ là học tập, mà còn là gìn giữ ký ức dân tộc và tiếp bước những giấc mơ còn dang dở của những người đã hy sinh cho đất nước”, Bảo Nghi chia sẻ thêm.