Ăn Healthy ngay từ tuổi teen

@ HEALTHY CHO THANH THIẾU NIÊN KHÁC NGƯỜI LỚN THẾ NÀO?

Ăn healthy (chế độ ăn uống lành mạnh) của thanh thiếu niên không khác người lớn nhưng do nhu cầu lớn về tăng trưởng nên thực đơn cho teen có chút điều chỉnh, tuy nhiên sẽ không hà khắc như người lớn.

Healthy cho người trưởng thành nghiêng về sức khỏe và phòng bệnh, còn teen ưu tiên tăng trưởng thể chất và tinh thần nên cần bổ sung nhiều protein, canxi, sắt... Nếu ăn nhầm “bài” của người lớn, teen gặp nhiều tổn hại, đặc biệt tuổi dậy thì như chiều cao, nội tiết (rối loạn kinh nguyệt, testosterone thấp)...

@ ĂN HEALTHY CÓ LỢI GÌ CHO SỨC KHỎE?

Tựu trung chế độ ăn lành mạnh nhắm 3 đích chính là dinh dưỡng, cân nặng và phòng bệnh (tim mạch, tiểu đường, đột quỵ, ung thư). Theo đó, healthy tập trung để mắt tới các yếu tố then chốt là calori, chất béo, đường, muối... Riêng tuổi mới lớn có thêm vài “bài tủ”.

@ ĂN HEALTHY CÓ KHÓ KHÔNG?

Sẽ khó trong thời gian đầu khi chưa đủ kiến thức nhưng lâu dần sẽ thành thói quen. Ở tuổi teen, healthy là ăn theo nhu cầu, ăn để khỏe mạnh, đặc biệt là ăn để... vui vẻ. Ăn mà “đau đầu” thì không thể gọi là lành mạnh.

Ăn healthy hay bị nhầm với ăn kiêng. Người ta ngăn là ngăn bạn trẻ đến với một số chế độ ăn hà khắc, như xén bớt nguồn dinh dưỡng (low carb), cắt cả bữa ăn (nhịn ăn gián đoạn)...

@ TUỔI TEEN BẬN RỘN HỌC HÀNH, THI CỬ THÌ ĂN THẾ NÀO?

Trước khi bắt tay vào ăn, bạn nên lên kế hoạch trước, hay hơn nếu có hỗ trợ của người lớn. Nếu bạn sống trong gia đình healthy thì có cơ hội thành công hơn. Bí bách quá (dù không khuyến khích), bạn có thể nhờ cậy vào thực phẩm healthy chế biến sẵn. Có thể tìm hiểu qua sách báo, sưu tầm các menu có sẵn để đỡ mất thời gian. Và điều quan trọng nhất, bạn đừng quan trọng hóa việc ăn healthy bởi chế độ này không hề “xoắn não” như bạn tưởng.

Về cơ bản, chế độ ăn healthy cho teen cần đạt các mục tiêu: thực phẩm đa dạng, calori hợp lí, carbohydrate lành mạnh, hạn chế đường, chất béo bão hòa, muối. Riêng tuổi ăn tuổi lớn cần bổ sung thêm protein (>30%), canxi (sữa, trứng, đậu nành, rau xanh đậm, cá trích, rong biển), sắt (huyết, gan heo, bò, rau ngót, thịt bò)...

Nền tảng một bữa ăn healthy tuổi mới lớn là rau, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, đậu, hạt, sữa không béo hoặc ít béo, thịt nạc... Từng đấy nguyên liệu là đủ chế biến vô vàn món ngon. Bên đây là một số menu tham khảo.

@ BÁI BAI FASTFOOD!

Fastfood và thực phẩm chế biến sẵn (mì ăn liền, khoai tây chiên, thịt nguội, xúc xích, thịt xông khói, nước ngọt có gas...) không có chỗ trong chế độ ăn healthy bởi phạm nhiều lỗi tày đình như: nhiều calori nhưng nghèo dinh dưỡng, giàu chất béo bão hòa sinh cholesterol xấu, giàu phụ gia, đậm đặc muối, chỉ số đường huyết cao... Chưa kể, fastfood là nguyên nhân chính của tình trạng béo phì, suy dinh dưỡng, thiếu máu thiếu sắt, thiếu vitamin A, B2, kẽm, cao huyết áp, hại gan, thận... của teen.

NHỮNG ĐIỀU CẦN GHI (NHỚ) KHI ĂN HEALTHY!

- Ăn healthy cần đồng bộ nhiều yếu tố: ăn đều đặn không bỏ bữa, phân phối calo thích hợp cho mỗi buổi ăn, thực phẩm nào tốt cho từng buổi ăn, ăn giờ nào thì healthy nhất...

- Dù ăn healthy nhưng vẫn phải tập luyện thể dục thể thao, nếu bỏ qua yếu tố này thì healthy cầm chắc thất bại.

- Một số chế độ healthy gắn mác giảm cân, tăng chiều cao, đẹp dáng, thậm chí có healthy ngừa mụn. Tuy nhiên đặt nặng một mục tiêu là không hợp tinh thần healthy. Chẳng hạn, khi bạn quá chú tâm vào calo giảm cân, hay canxi cho chiều cao thì thực đơn bị mất cân bằng, có nguy cơ dẫn đến suy dinh dưỡng, kiệt sức, ngộ độc canxi, sỏi thận...

Bác sĩ ĐỖ MINH TUẤN