Các bạn trẻ mê giải cứu rắn

Rắn cũng cần được yêu thương

Minh Phú là một trong hai người đồng sáng lập Viet Snake Rescuer (VSR) - nhóm chuyên giải cứu rắn, hỗ trợ người dân “ứng xử” đúng cách khi gặp rắn xuất hiện trong không gian sống.

Phú kể: “Ban đầu mình và anh Nguyễn Hoàng Lĩnh - cộng tác viên Viện Sinh thái học Miền Nam (nay là Viện Sinh thái Miền Nam) chỉ là bạn bè cùng đam mê tìm hiểu kiến thức về bò sát, nên hay chia sẻ thông tin về rắn lên mạng xã hội. Mùa mưa năm 2022, nhiều gia đình tại TP.HCM gặp rắn bò vào nhà, họ liên hệ chúng mình để được hỗ trợ”.

Khi thấy rắn xuất hiện trong nhà, đa số mọi người thường tìm cách đập chết. Nhưng hành động này vừa nguy hiểm, vừa ảnh hưởng đến sự đa dạng loài rắn, trong đó có nhiều loài quý hiếm nằm trong Sách đỏ Việt Nam. Vì vậy, VSR đã ra đời với fanpage, đường dây nóng để hỗ trợ người dân di dời rắn miễn phí.

Hiện tại, VSR có 6 thành viên chính thức theo đuổi nhiều ngành nghề khác nhau như thú y, lâm nghiệp... nhưng tất cả đều có chung đam mê với rắn.

Minh Phú cho biết, vào mùa mưa cao điểm từ tháng 7 đến tháng 10 có tuần nhóm nhận đến 5 cuộc gọi nhờ giải cứu rắn. Thời gian đầu, nhóm chỉ hoạt động tại TP.HCM, sau đó mở rộng đến giải cứu rắn ở Phú Quốc, Đồng Nai, Đắk Lắk và cả Hà Nội...

Năm 2023, VSR nhận được tin báo có một cá thể trăn đất bò vào nhà dân. Đến nơi, nhóm thật sự choáng vì con trăn này quá to, nặng hơn 50kg. Sau khi mang trăn lên xe, nhóm còn di chuyển hơn 130km để đưa trăn về khu bảo tồn tại Đồng Nai. Tại đây nhóm lại tiếp tục vác thùng trăn đi bộ xuyên rừng để tìm điểm thả thích hợp.

Đôi khi VSR còn có những “mối quen” như hộ anh Nguyên (tỉnh Bình Dương trước đây, nay thuộc TP.HCM). Vườn nhà anh có một con sông nhỏ chảy qua nên rắn thường xuất hiện. Vài tháng nhóm lại nhận được cuộc gọi từ anh.

Phú kể: “Lần đầu chúng mình đến nhà anh để giải cứu một con rắn chàm quạp mẹ đang ôm khoảng 30 trứng. Sau lần đó anh dần có cái nhìn nhẹ nhàng hơn với rắn. Anh chọn cách gọi nhóm đến thay vì đập chết rắn như trước kia. Nhiều lần chúng mình còn được dẫn khách nước ngoài đến nhà anh để tham quan, chụp ảnh”.

Rắn được cứu sẽ về đâu?

Khi tiếp nhận các cuộc gọi nhờ di dời rắn, VSR sẽ đến tận nơi để đánh giá tình huống, xác định loại rắn, tình trạng sức khỏe, rồi tìm môi trường phù hợp để thả về rừng quốc gia, khu bảo tồn thiên nhiên... Quá trình này của nhóm được bảo trợ bởi các đơn vị có thẩm quyền như khu bảo tồn quốc gia hoặc viện sinh thái.

“Chúng mình thường xuyên liên hệ với Khu Bảo tồn Thiên nhiên - Văn hóa Đồng Nai để được hướng dẫn chuyên môn hoặc xin thả rắn về rừng”. Tính đến nay, nhóm đã thả thành công hơn 400 cá thể rắn và các loài bò sát về tự nhiên.

Từ say mê rắn, thường xuyên đi rừng chụp ảnh, nhóm VSR phát hiện cộng đồng yêu thích rắn trên thế giới còn có hoạt động mang tên Herping - săn ảnh nghệ thuật về bò sát, lưỡng cư để chia sẻ. Vì vậy, nhóm quyết định đầu tư thêm máy móc, căn chỉnh góc chụp thật nghệ thuật để sáng tác ảnh về rắn Việt Nam, chia sẻ với bạn bè quốc tế.

Phú chia sẻ: “Nhờ vậy, nhiều du khách nước ngoài đã liên hệ với chúng mình đặt tour đi rừng ngắm rắn, chụp hình. Việt Nam có khoảng 250 loài rắn, trong khi nhiều nước ở châu Âu hay các vùng lạnh rất ít hoặc không có rắn. Nên khách du lịch rất thích đến Việt Nam để được đi xem và chụp ảnh rắn”.

Đa phần rắn hoạt động vào ban đêm, nên nhóm sẽ hướng dẫn du khách đi dọc các con suối nhỏ từ 7 giờ tối đến 1 giờ sáng. Đi chậm, dùng đèn pin soi, tránh làm rắn giật mình và luôn giữ khoảng cách an toàn.

Là một trong những thành viên nhỏ tuổi nhất nhóm, bạn Hồ Hải Nam (sinh viên năm 2 chuyên ngành bác sĩ Thú y, ĐH Nông Lâm TP.HCM) chia sẻ: “Rắn thường bị xem là loài nguy hiểm. Tuy nhiên bất kỳ loài nào cũng có vai trò, mắt xích ngoài tự nhiên. Rắn đóng góp nhiều cho y học và kìm hãm sự sinh sôi của các loài gặm nhấm. Chúng mình mong mọi người sẽ có cái nhìn và “ứng xử” với rắn đúng đắn hơn”.