Harry Potter: Hòn đá phù thuỷ... có thật và sự khác nhau giữa hai phiên bản Anh và Mĩ

Có thể nhiều bạn đã biết, đề tựa của phiên bản đầu tiên cho quyển sách bắt đầu series Harry Potter, xuất bản bởi NXB Bloomberg là Harry Potter and The Philosopher's Stone. Nhưng khi du nhập vào Mĩ, NXB Scholastic đã đổi tên thành Harry Potter and The Sorcerer's Stone. Đơn giản là vì NXB Scholastic nghĩ rằng “Philosopher” (nhà triết học) có vẻ quá cao siêu đối với những khán giả nhỏ nên thôi... đổi thành “Sorcerer” (phù thủy) cho thân thiện với sấp nhỏ.

Tên của phần đầu tiên có sự khác nhau khi xuất bản ở hai nước

Kết quả là gì? Sau này khi được phóng viên BBC phỏng vấn về việc phiên bản Mĩ bị đổi tên, cô J.K. Rowling đã trả lời: "They changed the first title, but with my consent. To be honest, I wish I hadn't agreed now, but it was my first book, and I was so grateful that anyone was publishing me I wanted to keep them happy..." (Cơ bản là cô đã đồng ý cho Scholastic đổi tên, nhưng sau này cô cảm thấy hối hận. Lúc đấy vì chưa nổi tiếng nên cô phải đồng ý để chiều lòng họ.)

J.K. Rowling - "Mẹ đẻ" của loạt sách Harry Potter nổi tiếng

Thế thì tại sao cô J.K. Rowling lại hối hận? Như mọi người đã biết, bất cứ một sản phẩm văn học, nghệ thuật nào khi dịch ra một ngôn ngữ khác, dù chỉ là 1 từ, đều ít nhiều làm mất đi một phần giá trị ý nghĩa. Ở đây, khi dùng từ “Philosopher” (nhà triết học), J.K. Rowling muốn truyền tải đến đọc giả nhiều hàm ý hơn là từ “Sorcerer“ (phù thủy) đơn điệu thế này. Điều đó được thể hiện qua ba yếu tố chính như sau:

Thế giới song song

Đối với cốt truyện, một yếu tố làm cho Harry Potter được đón nhận nồng nhiệt đến vậy, chính là vì hoàn cảnh câu chuyện không diễn ra ở một thế giới viễn tưởng hoàn toàn như Lord of The Rings (Chúa tể những chiếc nhẫn) hay Chronicles of Narnia (Biên niên sử Narnia). Thay vào đó, bộ truyện “vẽ” ra thế giới viễn tưởng mà phù thuỷ có cuộc sống đan xen, cùng song song tồn tại với thế giới thực của những người bình thường hay còn gọi là giới Muggles. Điều này làm cho sự "thực tế" của thế giới phép thuật chân thực hơn rất nhiều, và từ đó sẽ kích thích sự tò mò của chúng ta, để ai cũng ít nhất 1 lần tự hoang mang tự hỏi: "Liệu giữa chúng ta có phù thủy thật chăng?". Ở đây, "philosophy" là từ chân lý đó.

Nhân vật Nicholas Flamel

Trong truyện, Nicholas Flamel là người chế tạo ra Hòn đá Phù thủy, ông và vợ Perenelle đã hưởng thụ được sức mạnh kéo dài tuổi thọ của nó suốt hơn 600 năm. Và đoán xem... Nicholas Flamel là một nhân vật lịch sử có thật! Ông sinh ra vào khoảng năm 1330 ở Paris, làm nghề bán sách, tính ra, ông đã 665 tuổi ở thời điểm quyển sách này được viết. Ông gặp vợ ở vùng Beauxbatons nước Pháp, hai người cưới nhau với số tài sản kếch xù để lại từ hai ông chồng quá cố của Perenelle trước đó. Một ngày nọ, Flamel đã được một người lạ tặng một quyển sách viết tay, điều đáng nói là đêm trước đó, ông đã mơ thấy 1 thiên thần đến trao cho ông quyển sách đó và nói rằng "One day you will see in it that which no other man will be able to see…" (Một ngày nào đó, ông sẽ hiểu được những thứ trong này mà không ai khác làm được). Quyển sách được viết bởi Abraham the Jew (một người Do Thái) bằng tiếng Hy Lạp, Hebrew, và một số ngôn ngữ khác, và một số hình ảnh mà ông cho rằng đó là hướng dẫn luyện Giả Kim Thuật. Ông dành 24 năm nghiên cứu, tìm người học hỏi và cuối cùng đã dịch thành công quyển sách, học được các bí mật trong đó bao gồm một trường tư tưởng triết gọi là Hermeticism (giao thoa giữa triết học Hy Lạp và Ai Cập cổ đại) và từ đó lĩnh hội được Giả Kim Thuật. Có một lời đồn là 2 người đã tự giả cái chết của họ vào năm 1418 và ở ẩn dật cho tới ngày nay nhờ vào sức mạnh của Hòn Đá tạo ra từ Giả Kim Thuật.

Bức chân dung được cho là Nicholas Flamel ngoài đời thật

Nhân vật Nicholas Flamel trong phim Harry Potter và Hòn đá phù thuỷ

Giả Kim Thuật (Alchemy) và Triết Học (Philosophy)

Trong lời truyền miệng dân gian, Giả Kim Thuật là thuật biến bất cứ kim loại nào thành vàng, và chế tạo thuốc trường sinh (Elixir of Immortaliy), thần dược chữa mọi bệnh (Panaceas), và một thứ nước gọi là Dung môi Vũ trụ (Alkahest- Universal Solvent) có thể dùng để khắc chế mọi vật chất trên đời. Người lĩnh hội được thuật này phải có am hiểu rất lớn về Triết Học, Thần Học, Tôn Giáo cũng như cái mà ngày nay chúng ta gọi là Khoa Học. Thuở các ngành Khoa Học hiện đại mới chớm nở, đi lên từ tư tưởng về Giả Kim Thuật, nó đã từng được gọi chung là "Natural Philosophy”. Triết Học (Philosophy) vừa là một phần của Giả Kim Thuật, vừa là công cụ và nền tảng để các học giả hiểu được cách vận hành của các vật thể trong vũ trụ này.

Như khi đọc câu chuyện của Nicholas Flamel ở trên, chúng ta chắc cũng hay tự hỏi "Vậy Nicholas Flamel có còn sống thật không, và ông ấy là ai, thật sự ông ấy làm gì?", "Hòn đá phù thuỷ có thật hay không?", "Có ai đã thật sự nắm bắt được Giả Kim Thuật trong lịch sử loài người?", "Liệu giữa chúng ta vẫn còn những Nhà Giả Kim?", không ai biết chính xác được. Thế nên mới nói việc dùng từ "Philosopher" ở đây đã tạo ra sự đan xen giữa "Hòn Đá phép thuật" trong phim với hệ thống tư tưởng của con người trong thế giới thật, đây là điều mà từ "Sorcerer" không thể làm được.

Việc trộn lẫn những yếu tố thật với yếu tố viễn tưởng, đã thổi một chút bí ẩn vào thế giới phù thuỷ lẫn thế giới thật mà chúng ta đang sống lâu nay, làm chúng ta đôi khi ngẫm rằng "thế giới chúng ta đang sống chính là thế giới của Harry Potter, chứ không phải ở một chiều không gian nào khác?" Từ đó, kích thích sự tò mò, hứng thú của người đọc hơn nhiều lần. Đó chính là phép màu trong ngôn ngữ của cô J. K. Rowling được tạo ra chỉ bởi 1 từ "Philosopher”.

NHI NGUYỄN

NGUỒN: CON MÈO DẠY CON CHÓ TIẾNG ANH

ẢNH: INTERNET