Nhóm học sinh Trường THCS & THPT Trần Đại Nghĩa sáng tạo phần mềm giúp người khiếm thị học tập

Đó là nhóm học sinh Nguyễn Hoàng Phúc (lớp 6A9), Nguyễn Đức Thành (lớp 6A8), Trịnh Ngọc Trâm Anh, Hoàng Gia Hân và Phạm Tuấn Hưng (lớp 6A7). Tất cả đều là học sinh của Trường THCS & THPT Trần Đại Nghĩa.

Thành quả của nhóm đã được ghi nhận tại cuộc thi Sáng tạo Thanh thiếu niên, nhi đồng TP.HCM lần thứ 20 năm 2025. Với dự án Ứng dụng phần mềm giúp người khiếm thị học tốt hơn, nhóm xuất sắc đoạt giải Ba bảng B (dành cho học sinh THCS).

Đồng cảm với người khiếm thị

Trâm Anh cho biết ý tưởng xuất phát từ những lần nhóm đến Làng trẻ em SOS (phường An Hội Tây, TP.HCM) để dạy Tin học và tiếng Anh cho các bạn nhỏ.

"Qua những lần dạy, chúng mình nhận thấy nhiều bạn gặp khó khăn khi học bằng máy tính, nhất là những bạn khiếm thị. Từ đó, cả nhóm ấp ủ một ý tưởng: “Làm sao để các bạn ấy học tập dễ dàng hơn?” và ý tưởng về phần mềm hỗ trợ học tập đã ra đời như thế”.

Bạn Hoàng Phúc (trưởng nhóm) là người đảm nhiệm chính phần lập trình. Phúc kể: “Mình nhận thấy hiện nay có rất ít phần mềm thực sự dành cho người khiếm thị, mà nếu có cũng chỉ tích hợp vài môn như Toán, Tiếng Anh, Ngữ văn.

Thế nên tụi mình quyết định chọn một môn học khác, đó là Lịch sử. Đây là môn học các bạn khiếm thị rất khó tiếp cận nếu chỉ đọc sách”.

Phần mềm mà nhóm phát triển có thể được sử dụng bằng bàn phím chữ nổi của người khiếm thị. Sau khi đăng nhập, chỉ cần thao tác bằng giọng nói để ôn tập, làm bài kiểm tra.

Không những thế, nhóm còn tích hợp công nghệ chuyển văn bản thành giọng nói để phần mềm nói chuyện lại với người dùng.

Hành trình 5 tháng của nhóm học sinh Trường THCS & THPT Trần Đại Nghĩa

Dự án của nhóm nghe đơn giản, nhưng quá trình thực hiện không dễ dàng chút nào.

Bạn Đức Thành (đảm nhận nhiệm vụ lập trình cùng Hoàng Phúc) kể khó khăn nhất là làm sao để phần mềm nhận diện được giọng nói. Có những lúc nhóm phải thức mấy đêm liền, thử đủ loại thư viện lập trình, cuối cùng mất 3 ngày mới xử lý được phần đó.

Tuấn Hưng cho biết thêm phần mềm hoạt động bằng cách sau khi tải về, các bạn khiếm thị có thể đăng nhập bằng cách thao tác trên bàn phím nổi. Chỉ cần hoàn thành bước đó, các bạn hoàn toàn sử dụng giọng nói để ôn tập và làm bài kiểm tra.

Tuấn Hưng bật mí ứng dụng này dùng ngôn ngữ lập trình tiếng Việt để bạn khiếm thị dễ sử dụng. Ngoài ra, nhóm còn tích hợp AI hỗ trợ nội dung bài học và nhận diện giọng nói chính xác hơn.

Không chỉ lập trình, nhóm còn chia nhau làm các công việc như xây dựng nội dung, soạn đề ôn tập dựa theo chương trình sách giáo khoa thử nghiệm với người dùng thật. Tất cả đều được thầy cô có chuyên môn kiểm duyệt nội dung trước khi đưa vào phần mềm.

Bạn Gia Hân nhớ lại: “Có những lúc mệt muốn nghỉ, nhưng nghĩ tới hình ảnh các bạn khiếm thị được học tập dễ dàng hơn nhờ phần mềm này, tụi mình lại cố gắng”.

Sau nhiều tuần miệt mài làm cùng nhau, ngay khi sản phẩm đầu tiên hoàn thành, nhóm thử nghiệm thực tế với các bạn khiếm thị và nhận được những phản hồi tích cực.

Trâm Anh hạnh phúc chia sẻ: “Cảm giác khi thấy các bạn khiếm thị cùng nhau sử dụng phần mềm mang lại hiệu quả tích cực, mình thấy rất hạnh phúc, rất xúc động và tự hào vì có thể góp một phần nhỏ để hỗ trợ các bạn khiếm thị”.

Trong tương lai, nhóm mong muốn phát triển thêm nhiều môn học, hỗ trợ giọng nói đa vùng miền, cải tiến giao diện và kết nối với các tổ chức hỗ trợ người khuyết tật để phần mềm được lan tỏa, giúp đỡ học sinh khiếm thị học được nhiều kiến thức hơn.