Những ngày sôi động trước chiến dịch

Kế hoạch táo bạo của Thành Đoàn

Cuối 1974, đầu 1975 phong trào học sinh, sinh viên ở Sài Gòn diễn ra sôi nổi dưới sự lãnh đạo của Thành Đoàn Sài Gòn – Gia Định, trong đó trực tiếp tổ chức là Đoàn ủy sinh viên và Đoàn ủy học sinh (hoạt động bí mật). Để chuẩn bị cho ngày 30/4/1975, lúc bấy giờ Thành Ủy phân công cô Trương Mỹ Lệ (lúc này cô 33 tuổi) với vai trò là quyền Bí thư Thành Đoàn bí mật vào nội thành, tập hợp các cơ sở đoàn, tổ chức cho học sinh, sinh viên chuẩn bị khởi nghĩa. Cô Mỹ Lệ cho biết: “Khi cô vào nội thành, một số đồng chí lãnh đạo của Đoàn ủy sinh viên và Đoàn ủy học sinh đã bị lô phải điều lắng ở căn cứ. Nhiều đồng chí khác bị địch phát hiện bắt giam nên việc tập hợp các bạn học sinh, sinh viên hết sức khó khăn”.

Cô Trương Mỹ Lệ.

Sau một thời gian tìm mọi cách liên lạc, cuối cùng cô Mỹ Lệ đã tập hợp, tổ chức được học sinh, sinh viên ở 5 địa điểm trong nội thành gồm: Ngã Bảy Bàn Cờ - Vườn Chuối (Q.3); khu vực Cầu Kiệu (Q.Phú Nhuận); khu vực Cầu Bông đến lăng Ông Bà Chiểu (Q.Bình Thạnh); khu vực Khánh Hội – Xóm Chiếu (Q.4); khu vực Bà Điểm – Vườn Lài (Q.Tân Bình). Sau khi tập hợp được lực lượng học sinh, sinh viên, cô Mỹ Lệ tổ chức chuẩn bị kho lương thực, máy in truyền đơn, loa phóng thanh, thu âm những lời kêu gọi, chuẩn bị các dụng cụ tuyên truyền như: băng rôn, khẩu hiệu, chuẩn bị vải may cờ mặt trận, vũ khí tự tạo hoặc vận động binh lính ngụy... tất cả đã sẵn sàng chờ lệnh tổng khởi nghĩa.

Cô Mỹ Lệ cho biết: “Lúc này cờ mặt trận của chúng ta có ba màu xanh dương, đỏ và ngôi sao vàng ở giữa, các bạn học sinh sinh viên phải mua đủ vải có ba màu này, nhưng lại giấu mỗi nơi một loại vải để tránh địch phát hiện, nghi ngờ”.

Ngày 30/4 lịch sử

Sáng 30/4 tình hình chiến sự diễn ra hết sức căng thẳng, lúc này lệnh giới nghiêm được chính quyền Sài Gòn ban hành, ai di chuyển trong giờ giới nghiêm đều có thể bị bắn chết. Sáng đó cô Mỹ Lệ một mình di chuyển từ khu vực Bàn Cờ (Q.3) vào căn cứ ở cầu Bông (Q.Bình Thạnh). Để ngụy trang quân địch, cô giả vờ mang theo một túi quần áo: “Lúc đó cô để túi quần áo ở trước giỏ xe đạp, lỡ bị địch bắt bớ kiểm tra thì mình bảo là ngoài vùng ven bom đạn nguy hiểm quá, tôi chạy loạn vô đây tìm bà con ở nhờ”- cô Mỹ Lệ kể.

10 giờ sáng 30/4 khi nhận được lệnh phát động tổng khởi nghĩa, cô Mỹ Lệ triển khai ngay cho các bạn học sinh, sinh viên ở các cơ sở cách mạng ráp vải may cờ, kẻ bảng khẩu hiệu. Điểm đầu tiên cô cho treo cờ là căn nhà số 115 Bàn Cờ (Q.3). Đồng thời một nhà in mà các bạn học sinh đã chuẩn bị trước đó trên đường Lý Thái Tổ (Q.3) liền tổ chức kẻ bảng khẩu hiệu được treo trên góc đường Bàn Cờ, góc đường Phan Đình Phùng nay là đường Nguyễn Đình Chiểu (Q.3). Một chiếc loa phóng thanh và máy cát xét đã thu âm từ trước cũng được phát loa tại nhà số 115 đường Bàn Cờ. Hàng loạt các băng vải đỏ in dòng chữ Lực lượng thanh niên tự vệ Sài Gòn – Gia Định có hình ngôi sao vàng được các bạn học sinh, sinh viên đeo lên tay của mình.

Ngôi nhà số 115 Bàn Cờ khi xưa.

“Lúc này bà con nhân dân trong chợ Bàn Cờ còn mang bánh mì, chở hơn 10 máy may, vải… đến tòa nhà 115 Bàn Cờ để cho học sinh, sinh viên may cờ. Nhiều bạn học sinh tổ chức đi bôi xóa cờ của chế độ cũ và vẽ cờ giải phóng lên từng nhà dân, không khí hết sức sôi nổi” – Cô Mỹ Lệ nhớ lại.

Dù ngày 30/4/1975 đã trôi qua 43 năm nhưng khi kể lại những ngày tháng lịch sử ấy, cô Mỹ Lệ vẫn xúc động: “Ngày hôm đó, cô nhìn quanh có rất nhiều bạn chỉ vừa học tới đệ tam, đệ tứ tương đương lớp 10, 11 bây giờ nhưng khí thế, tinh thần của học sinh, sinh viên thời ấy thật dũng cảm, nhiệt huyết góp phần phát động quần chúng nổi dậy khởi nghĩa trong chiến dịch Hồ Chí Minh”.

DUY LÊ Ảnh: NVCC - TL