Truyện ngắn của Hoài Hương: Sắc màu ký ức trong khu vườn tuổi thơ tôi

Hơn hai chục tờ báo và cơ quan truyền thông của thành phố cùng đưa tin về triển lãm tranh “Quê hương tuổi thơ tôi” của Luật sư trẻ Nguyễn Phương Lâm, những bức tranh vẽ bằng màu nước và acrylic trên nhiều loại chất liệu từ giấy - canvas- lụa - gỗ, đặc biệt là cả trên chất liệu tre nứa được tạo hình rổ - rá - nong - nia - giần - sàng…

Những bức tranh như xuyên không ngược thời gian, trở về thời niên thiếu, với những khu vườn mê hoặc, thông qua các mảnh vụn đầy màu sắc, biến những hình họa trẻ thơ và kỳ lạ về ký ức cá nhân, nhưng lại gần gũi và đậm chất hiện thực, cho các bức tranh tự nhiên, sống động, mang tới người xem cảm giác tận hưởng quãng thời gian tươi đẹp trong vòng tay ôm ấp của thiên nhiên nơi miền quê thương yêu.

Ảnh: Pixabay/Pexels

Phóng viên đã “túm” được họa sĩ Lâm trong một tình huống khá cảm xúc, khi anh đang lén vào một góc khuất, cuối hành lang khu vực triển lãm, kín đáo lau những giọt nước mắt của niềm vui.

- Chúc mừng Lâm, thật sự là một triển lãm đầy ấn tượng. Thuần khiết. Trong trẻo. Rạng rỡ. Vui tươi. Sống động. Và trên hết là tình yêu sâu đậm về miền quê hương tuổi thơ.

- Dạ, cảm ơn chị. Thật ra đây chỉ là khởi đầu, như một trích đoạn ký ức được đánh thức. Tự bản thân em thấy mình vẫn cần cố gắng học hỏi thêm để có những tác phẩm tốt hơn nữa.

- Từ đâu đưa Lâm đến hội họa? Trong khi là một luật sư đang khá thành công trong giới?

Câu hỏi của chị phóng viên báo như gợi lại cả trời ký ức của Lâm. Đã 20 năm, bắt đầu từ khi 10 tuổi, đang học tiểu học, trường phát động cuộc thi vẽ tranh “Hành tinh xanh năm 2000”. Và năm đó, Lâm đoạt giải nhất ở trường với bức tranh vẽ khu vườn của má bằng màu sáp. Còn nhớ, lúc đó, trường của Lâm ở vùng bán sơn địa, heo hút, khá nghèo, việc có đủ một hộp bút màu để vẽ là xa xỉ với bọn trẻ.

Lâm nhớ như in, mấy cây sáp màu chỉ còn bằng gần lóng tay út bé xíu, được mót lại từ hộp màu của chị Hai. May sao có được năm màu: Đỏ, vàng, lam, xanh lá cây, xanh dương, nhưng như thế đã là quá đủ. Và Lâm đã tưởng tượng khu vườn của má là hành tinh xanh, với rất nhiều cây ăn trái đến bao loài hoa, có bóng mát để ngồi chơi, có những con ve lột xác, có bầy chim chuyền cành, có bông hoa rụng thơm ngát, có cả những chú dế tinh nghịch, những con kiến chăm chỉ, con ong cần cù…

Lâm nhớ phần thưởng là một hộp bút chì màu to tới 36 cây, cùng một tập giấy vẽ. Cho tới bây giờ, dù đã có thể mua được nhiều loại màu vẽ ngoại cực tốt, thì cũng không thể so với hộp bút chì màu quà thưởng năm ấy, với Lâm như một ươm mầm cho đam mê sắc màu sau này. Lâm nhớ và biết ơn người thầy dậy môn Mỹ thuật trong trường, thấy Lâm có năng khiếu, thầy đã tranh thủ những ngày nghỉ, dạy thêm cho Lâm những kỹ thuật cơ bản về đường nét, bố cục, pha màu, tạo ánh sáng cho bức tranh.

Thật ra không phải tới 10 tuổi Lâm mới vẽ, mà trước đó, vẽ như là một trò chơi của Lâm từ nhỏ. Ngay từ lớp 1, Lâm đã thích vẽ, nhưng trẻ miền quê nghèo, ngay cả bút chì đen còn là của quý, nói gì giấy tập để vẽ. Thế là Lâm cứ tiện tay, khi thì vẽ trên nền sân tráng xi-măng ở nhà bằng một cục gạch vỡ, khi thì cầm một cái que vạch vẽ trên nền đất trong vườn của má. Có lần, nghịch, mà chắc lúc đó cơn thèm vẽ nổi lên không thể dừng được, Lâm lén lấy tập của chị Hai, rồi dùng bút chì vẽ vào trang sau cùng để chị không phát hiện, tới mãi sau chị mới thấy, ký đầu Lâm mấy cái nhớ đời.

Cũng cái tật ham vẽ, mà tập vở của Lâm, cuốn nào cũng bị vẽ vào, và luôn bị thầy cô phê, mà không bỏ được. Đam mê vẽ lớn dần theo Lâm, những năm học phổ thông, năm nào Lâm cũng có tranh đoạt giải thưởng trong các cuộc thi phong trào. Những tưởng Lâm sẽ theo ngành Mỹ thuật, nhưng rồi Lâm gác đam mê vẽ lại, để học ngành Luật, một ngành mà Lâm cũng rất yêu thích với ước mơ mang lại những công bằng công lý đến cộng đồng...

- Lâm có thể kể về những bức tranh của mình?

- Dạ, như bức tranh cảnh hoàng hôn buông ở miền quê, trong màu nắng cuối ngày vàng mật, mặt trời như một chấm son đang dần rơi… Xa xa trong dập dờn sóng lúa, một mục đồng vắt vẻo lưng trâu tay cầm sáo thổi, bên cạnh là chú nghé nghênh nghênh cái đầu lon ton theo… Vâng, cảnh này giờ thật hiếm, có lẽ chỉ còn trong ký ức của tuổi thơ… Như gợi nhớ về những cánh đồng quê, giờ dần thành phố thị hết rồi.

- Bức tranh “chú nai vàng ngơ ngác ngắm trăng rừng”, thấm đẫm chất thơ trong tranh. Lâm từng thấy cảnh này hay phóng tác theo một bài thơ nổi tiếng của thi nhân Lưu Trọng Lư?

- Dạ thưa, không phải. Vùng quê ngày em còn nhỏ, rừng cây còn nhiều, rậm rạp, những con thú hiền lành như nai, hoẵng, mển, sóc, nhiều lắm. Có đêm trăng sáng, nhìn thấy chúng cả bầy ra suối uống nước. Nhưng bức tranh này chỉ vẽ có một con nai, rừng thì thưa thớt cũng chỉ một cây cô đơn, là đã như một cảnh báo về việc rừng mất, thú cũng không còn…

Bức tranh “Khu vườn của má” được Lâm trưng bày ở vị trí trang trọng, tâm điểm của triển lãm. Có thể nói bức tranh này là một phiên bản hoàn hảo của bức tranh Lâm đoạt giải năm lên 10. Cả một hồi ức tuổi thơ trỗi dậy trong niềm luyến tiếc, khi các anh chị em lớn lên có gia đình riêng, từng khoảnh vườn đã được dành để cất nhà. Khu vườn chỉ còn lưu lại trong những sắc màu Lâm phục dựng lại.

Ảnh minh họa: Pixabay

Góc vườn kia là giàn rau mùng tơi má trồng gợi nhớ tới lọ mực chế từ trái mùng tơi những ngày nhỏ đi học thiếu thốn. Góc vườn đằng này là cây mận tới mùa chi chít từng chùm trái, cả lũ bạn học tới giờ nghỉ ào vào, xúm nhau hái, vừa ăn vừa vui đùa trong bóng mát. Bên bờ ao nho nhỏ, là hai cây bơ cành cứ xoài ra phía mặt nước, Lâm hay cùng anh trai ngồi vắt vẻo trên cành, rồi thả mình rơi ùm xuống ao, bơi thi với nhau mấy vòng….

Dưới bụi cỏ mần trầu xanh mướt, lấp ló vài chú dế đen trùi trũi, Lâm nhớ những trận đá dế thư hùng của mấy anh em. Rồi mấy con kiến vàng đang leo trên gốc cam, vài con ong mật vo ve bên mấy cánh hoa bưởi, mấy chú bướm sặc sỡ lượn lờ phía mảnh vườn má trồng hoa đang tỏa hương thơm ngát…

Trong số tranh triển lãm chỉ duy nhất một bức vẽ tĩnh vật bữa ăn tối trong gia đình. Thanh đạm nhưng vẫn toát ra sự ấm áp của một gia đình hòa thuận. Trên chiếc mâm đồng xưa, có ơ cá kho nâu đậm, dĩa rau luộc xanh mát, tô canh chua sóng sánh, chén nước mắm có vài lát ớt đỏ, nồi cơm nấu bằng củi còn dính lọ nghẹ bốc khói nghi ngút, một chồng chén đá, một bó đũa tre và vài cái muổng.

Lâm chìm đắm vào hoài niệm, chị Hai bới cơm cho mọi nguòi, anh Ba anh Tư thì đang dùng đũa chơi trò đấu kiếm, Lâm cùng hai nhỏ em cầm muổng lăm lăm trong tay đợi chị Hai bới cơm.. Ba má mỉm cười nhìn bầy con trong ánh mắt lấp lánh vui, thi thoảng lên tiếng rầy đứa này, nhắc đứa kia một câu… Không khí này giờ chỉ còn trong ký ức. Bây giờ bọn trẻ trong nhà, sướng hơn ngày xưa của Lâm và ba má chúng, nên rất khó hình dung ra.

- Có một bức tranh gam màu hơi khác biệt, nhìn rất lạnh trong nền màu xanh lam, một gốc cây to xù xì cằn cỗi, lơ thơ vài ngọn lá xanh non, đặc biệt là chiếc cành mềm mại uốn nhánh lá in vào một vầng trăng tròn sáng, tạo cho bức tranh một vẻ đẹp là lạ…

- Dạ, đây là bức tranh được vẽ trong một ngày đông ảm đạm đầy tuyết khi đi du học. Chợt nhớ tới cái cây trong khu vườn của má ngày xưa, một ngày trụi hết lá, tưởng chết, ba tính đốn nó, để trồng cây khác, nhưng khi có mấy trận mưa mùa, bỗng một sáng cây đâm ra mấy nhánh lá non mướt… Một sức sống mới non xanh, và non xanh ấy vẫn cần lắm một gốc rễ chắc bền để cứng cáp, để trưởng thành, để tiếp tục sự sống mới mẻ, mạnh mẽ. Vâng, tuổi trẻ là như thế.

- Đến khi nào thì Lâm mới vẽ lại?

- Dạ, thật sự em mới vẽ lại gần đây. Khi hoàn thành một công việc, em tự thưởng cho mình thời gian rảnh, trở lại đam mê vẽ ngày xưa. Cảm giác đắm mình trong sắc màu, và thể hiện hồi ức tuổi thơ bằng sắc màu rất thú vị. Nhất là khi vẽ lại những khung cảnh thiên nhiên, là như được ở trong không gian đó, được hít thở không khí trong lành thanh mát của cây cối hoa lá, được lắng nghe tiếng hót của các loài chim như một bản hòa tấu thần tiên.. Bao nhiêu mỏi mệt như tan mất. Và khi bức tranh hoàn thành, ngắm tranh, cảm thấy tái tạo thêm nguồn năng lượng mới cho công việc tiếp theo.

- Lâm sẽ vẽ tiếp dòng tranh này hay…?

- Dạ, em sẽ lại vẽ những bức tranh thiên nhiên, nhưng mở rộng ra khỏi “khu vườn của má”. Sẽ là phong cảnh ở những nơi đã từng đi và đến và có nhiều cảm xúc với thiên nhiên nơi đó.

Vâng! Lâm không chỉ muốn lưu giữ cho mình những hồi ức kỷ niệm về tuổi thơ và miền quê xinh đẹp, mà Lâm còn muốn qua những bức tranh của mình, giống như thông điệp hãy giữ gìn bảo vệ nguồn tài sản thiên nhiên quý giá mà Mẹ Trái Đất đã ban tặng.

HOÀI HƯƠNG