Phòng mạch Mực Tím: Đừng chọc... mụn bọc

Hỏi: Mụn bọc giống và khác gì so với mụn trứng cá?

Đáp: Cả hai loại mụn này có cùng công thức sinh mụn: tắc nghẽn chân lông + viêm nhiễm. Tuy nhiên, mụn bọc là phiên bản nâng cấp của mụn trứng cá bởi tình trạng viêm nhiễm nặng hơn với bọc dịch mủ (bằng chứng cho thấy bị nhiễm trùng).

Ở mụn bọc, tình trạng viêm nhiễm lặn sâu dưới da rất khó điều trị. Đó là chưa kể khi đã điều trị cũng để lại sẹo xấu.

Hỏi: Phải chăng mụn bọc đã chai coi như hết thuốc chữa?

Đáp: Mụn chai là kết quả của cả mụn trứng cá và mụn mủ lâu ngày, do không điều trị hoặc điều trị chưa tới nơi tới chốn. 

Mụn mủ chai sần không còn đau sưng nhưng gốc rễ đã khá kiên cố, biến mụn chai gần như bất trị, trừ khi vào tay bác sĩ giỏi nghề. Việc này cho thấy tầm quan trọng của điều trị sớm mụn bọc.

Hỏi: Có thể để yên cho mụn bọc tự khỏi?

Đáp: Mụn bọc là kiểu vết thương nhiễm trùng, không có chuyện để yên sẽ tự khỏi. Để yên ở đây nghĩa là hạn chế sờ mó, thoa xức kém vệ sinh làm tình trạng viêm nhiễm nặng thêm. Nếu bỏ mặc không điều trị mụn bọc sẽ tiếp tay cho viêm nhiễm lan rộng và sâu, hậu quả khó lường hơn.

Hỏi: Không nên nặn mụn bọc vì sẽ khiến nó nhảy cóc sang chỗ khác, biến thành đàn mụn, có thật không?

Đáp: Nặn tháo bớt mủ là một phần của phác đồ điều trị mụn mủ, có điều nên giao việc này cho người chuyên môn. Tự xử lý mụn bọc khi chưa chín sẽ làm vỡ mủ và vi khuẩn. Chưa kể, việc trây trét sẽ làm nhiễm trùng vùng da kế bên, chứ không phải mụn bọc nhảy cóc.

Nặn mụn không đúng cách còn làm tăng tổn thương dưới da, tạo điều kiện cho mụn ăn sâu bám rễ thêm.

Hỏi: Nghe nói mật ong có thể làm xẹp mụn bọc?

Đáp: Mụn bọc là mụn trứng cá đã thi... lên đai. Do đó việc điều trị mụn bọc cũng phải được nâng cấp hơn với mũi tấn công chính là nhiễm trùng. Ngoài kháng sinh, những dược chất kháng khuẩn, có độ acid cao như tỏi, chanh, rau diếp cá, nghệ, mật ong... được trọng dụng. Mật ong được xem là một trong những khắc tinh của P.acnes - vi khuẩn đầu sỏ sinh mụn bọc.

Nói vậy nhưng mật ong, tỏi, rau diếp cá chỉ có hiệu quả hỗ trợ, nói thoa lên có thể làm xẹp mụn bọc là... nói quá. Chưa kể, nếu mật ong bị nhiễm khuẩn mà bôi lên thì mụn sẽ viêm nhiễm nặng thêm.

Hỏi: Có người rất dễ dính mụn bọc, người khác thì miễn nhiễm. Mụn bọc có di truyền không?

Đáp: Di truyền có góp phần, nhưng phần lớn các bạn trẻ bị mụn bọc “ghé thăm” thường xuyên là do những yếu tố kích động. Đó là biến động nội tiết (dậy thì, mang thai), rối loạn bài tiết da (gan, thận yếu), dinh dưỡng (chất béo, đồ cay), căng thẳng, mất ngủ...

Những thủ phạm này rủ nhau làm suy yếu đề kháng da, tăng tiết bã nhờn, tăng nhạy cảm với P.acnes. P.acnes là vi khuẩn thường trú trên da, có khi lành tính trên da người này nhưng lại khá hung hăng trên da người khác.

Hỏi: Điều trị mụn mủ dứt khoát phải dùng kháng sinh?

Đáp: Tiên phong trong điều trị mụn mủ là kháng sinh (uống, thoa, tiêm), kháng viêm (cortisone) cộng thêm việc xử lý bã nhờ, kháng khuẩn, tẩy tế bào da chết, tái tạo da (retinoid, salicylic acid, benzoyl peroxide). Nói chung nên giao phó việc điều trị cho bác sĩ da liễu. Khi chúng ta xử trí tại nhà chỉ nên dừng lại ở mức vệ sinh da, tẩy tế bào da chết, peel nhẹ..

Hỏi: Nghe nói, thuốc ngừa thai là thuốc đặc trị của mụn bọc?

Đáp: Điều trị mụn bằng thuốc ngừa thai không gì mới, bởi đây là một phần của “toa thuốc” ổn định nội tiết - là nguyên nhân sinh mụn thường và mụn bọc. Hầu hết can thiệp kiểu này chỉ hiệu quả ở giai đoạn mụn bọc còn “chân ướt chân ráo”, còn đã trổ mủ, viêm nhiễm thì ổn định hormone đã muộn.

Hỏi: Phòng mụn bọc như thế nào?

Đáp: Phòng mụn trứng cá thế nào thì phòng mụn bọc như thế. Cần đề phòng bã nhờn và nhiễm trùng bằng cách hạn chế sờ mó, bóp nặn bằng tay bẩn lên mặt. Ngoài ra cần tăng cường giặt giũ khăn mặt, mền gối, ăn nhiều trái cây, rau xanh để giúp làm giảm bã nhờn.

Hỏi: Mụn bọc có lây không?

Đáp: Dù do vi khuẩn gây ra nhưng mụn bọc không có tính truyền nhiễm. Tin đồn mụn bọc lây lan là do bạn có cùng cách ăn uống, sinh hoạt, di truyền với người mắc. Bạn bè có thể bị “lây” mụn bọc cho nhau, vì dễ bắt chước một kiểu ăn đồ ngọt, đồ chế biến sẵn, thậm chí cả tật xấu như sờ tay lên mặt, nghiện nặn mụn...