Vang vọng tiếng kèn ngày 2 tháng 9

Đến Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam (phường Tây Mỗ - phường Đại Mỗ, thủ đô Hà Nội), bạn đừng quên chiêm ngưỡng bộ kèn đồng 20 chiếc, gồm kèn: Coz, Tenor, Trompét, Connette, Saxophone… Đây là những vật chứng đặc biệt cho giây phút lịch sử khi cử hành Quốc ca khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

Đội kèn Bảo an binh ra mắt như thế nào?

Năm 1924, đội kèn Bảo an binh được thành lập trực thuộc Tòa Thống sứ Bắc Kỳ. Toàn bộ nhạc công đều là người Pháp, số người Việt có thể sử dụng thành thạo nhạc cụ chỉ có vài người. Nhiệm vụ chính của đội kèn là phục vụ các sự kiện của chính quyền thành phố và quân đội Pháp.

Theo thời gian, nhiều người Việt Nam học nhạc và được tuyển vào đội kèn, dần thay thế các nhạc công Pháp.

Tháng 8-1945, trước cao trào cách mạng ngày càng phát triển, lớn mạnh, hàng loạt nhạc công người Việt trong đội kèn đồng loạt rời hàng ngũ địch, gia nhập cách mạng.

Ngay sau Cách mạng Tháng Tám, ngày 20-8-1945, ban nhạc Giải phóng quân được thành lập với 75 nhạc công do đồng chí Đinh Ngọc Liên làm nhạc trưởng, nòng cốt là các nhạc công của đội kèn Bảo an binh.

Những dấu ấn đầu tiên của ban nhạc Giải phóng quân

Ban nhạc có nhiệm vụ luyện tập các ca khúc cách mạng để biểu diễn phục vụ buổi lễ thành lập nước, đặc biệt là được tập luyện và biểu diễn bài hát “Tiến quân ca” của cố nhạc sĩ Văn Cao.

Trưa ngày 2-9-1945, ban nhạc Giải phóng quân đã cùng nhau tạo nên giai điệu hào hùng của 4 ca khúc lịch sử là: “Diệt phát xít”, “Giải phóng quân”, “Chiến sĩ Việt Nam”... 

Riêng bài “Tiến quân ca” được vang lên sau khi Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc xong bản Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Hàng vạn người đứng im lặng, lá cờ đỏ sao vàng từ từ được kéo lên trên nền trời xanh thẫm, ban nhạc thổi 3 lần liên tiếp bài “Tiến quân ca” trước khi kết thúc buổi lễ.

Đem tiếng kèn yêu nước đi muôn nơi

Sau khi phục vụ tại lễ Quốc khánh, ban nhạc Giải phóng quân tiếp tục phục vụ nhân dân, chiến sĩ ở khắp các mặt trận Khu 3, Khu 4, Việt Bắc... với những giai điệu ca ngợi Đảng, Bác Hồ, quê hương đất nước, khích lệ tinh thần chiến đấu oanh liệt của quân và dân ta trong cuộc kháng chiến đầy gian khổ, hi sinh…

Chú Lê Vũ Huy (giám đốc Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam) cho biết vào ngày 18-3-1959, nhạc sĩ Đinh Ngọc Liên thay mặt đoàn Quân nhạc trao tặng lại cho Bảo tàng Quân đội (nay là Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam) toàn bộ 20 chiếc kèn đồng này để bảo tàng tiếp tục lưu giữ, bảo quản cho đến ngày hôm nay.

Cùng đi tham quan với gia đình trong ngày cuối tuần, bạn Trần Như Phong (lớp 8E Trường THCS Nam Từ Liêm, phường Xuân Phương, Hà Nội) bật mí: “Anh em mình rất tò mò về dàn kèn đồng được trưng bày. Không ngờ nó có tuổi đời hơn 80 năm. Thật bất ngờ là những cây kèn đồng này còn là vật chứng trong ngày lễ Quốc khánh nữa chứ”.