Để bảo vệ mình trước bắt cóc online, nhớ ngay 5 không và 3 luôn này

Để không là nạn nhân của vấn nạn bắt cóc online này, bạn cần tỉnh táo trước những thủ đoạn của kẻ xấu.

Bắt cóc online (bắt cóc trực tuyến) là gì?

Ngày trước, bắt cóc nghĩa là dụ dỗ ai đó ra khỏi nhà để đưa đến một nơi khác. Còn bây giờ, có một kiểu bắt cóc mới - bắt cóc online.

Đây là hành vi lừa đảo, dụ dỗ hoặc thao túng bạn qua mạng để chiếm thông tin cá nhân, tống tiền hoặc thậm chí hẹn gặp rồi gây hại. Chỉ bằng vài tin nhắn, vài tấm hình hay lời nói ngọt như kẹo, kẻ xấu có thể khiến bạn “dính bẫy” mà chẳng hay biết.

Những chiêu trò "ảo tung chảo" của kẻ xấu

* Giả danh người quen hoặc idol

Kẻ xấu tạo tài khoản mạng xã hội có ảnh đại diện bắt mắt, tên nghe quen quen - có thể là “bạn của bạn”, “cựu học sinh trường bạn” hoặc thậm chí là idol bạn thích. Ban đầu, chúng tỏ ra thân thiện, quan tâm, khen ngợi bạn thông minh, dễ thương. Dần dần, chúng hỏi xin thông tin cá nhân: địa chỉ, trường học, số điện thoại, ảnh riêng tư…

* “Thả thính” bằng quà tặng, casting, học bổng, cơ hội việc làm...

Có bạn “sập bẫy” khi tham gia mini game, nhận “voucher”, “học bổng du học” hoặc lời mời thử vai, chụp ảnh người mẫu. Để nhận quà thì bạn phải cung cấp thông tin cá nhân, gửi ảnh hoặc video - và thế là “dính câu”!

* Dụ chat riêng, gửi ảnh nhạy cảm

Sau một thời gian tán tỉnh, chúng rủ bạn chat riêng (qua Zalo, TikTok, Messenger, Telegram...) rồi khơi gợi những câu chuyện “riêng tư”, rủ bạn gửi ảnh cá nhân hoặc hình thân mật. Khi có được ảnh, chúng đe dọa sẽ đăng lên mạng nếu bạn không làm theo yêu cầu như: gửi thêm ảnh, nộp tiền hoặc đến địa điểm hẹn gặp.

* Giả danh công an, thầy cô, người có quyền lực

Một số kẻ xấu tự xưng là công an, cán bộ Tòa án, Viện Kiểm sát gọi video hoặc gửi giấy tờ, công văn giả mạo, nói rằng bạn “vi phạm pháp luật” hay “bị ai đó tố cáo”. Rồi chúng dọa: “muốn chứng minh mình trong sạch thì phải nộp tiền” hoặc “phải đến gặp trực tiếp”. Nhiều bạn hoảng sợ làm theo, dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.

* Chiếm tài khoản - tung tin bậy

Một kiểu bắt cóc khác là bắt cóc danh tính online: kẻ xấu hack tài khoản mạng xã hội của bạn rồi giả danh bạn nhắn tin mượn tiền bạn bè hoặc tung ảnh, clip riêng tư khiến bạn bị tổn thương tinh thần.

Cảnh giác cao độ - Nhận diện "bẫy" bắt cóc online

Đừng nghĩ chỉ ai “ngây thơ” mới bị lừa! Kẻ xấu có nhiều thủ đoạn tinh vi và thường rất giỏi thao túng tâm lý. Bạn hãy bật “radar cảnh giác” ngay lập tức nếu thấy ai đó có các dấu hiệu như:

* Hỏi thông tin riêng: địa chỉ, trường học, số điện thoại…

* Khen ngợi, tán tỉnh, nói những lời thân mật quá nhanh dù chỉ mới quen.

* Rủ trò chuyện riêng, yêu cầu “bí mật giữa hai người”.

* Gợi ý gửi ảnh/video riêng tư.

* Nói dối, mâu thuẫn trong thông tin cá nhân.

* Dọa dẫm, hù dọa rằng bạn “phạm lỗi” hoặc “sẽ bị phạt” nếu không làm theo.

* Gửi đường link lạ, file đính kèm hoặc yêu cầu bạn tải ứng dụng.

Bộ quy tắc 5 không + 3 luôn để tự bảo vệ mình

5 KHÔNG

1. Không chia sẻ thông tin cá nhân (địa chỉ, số điện thoại, ảnh, tên trường,…).

2. Không gửi hình ảnh, video riêng tư hoặc chat nhạy cảm với người quen qua mạng.

3. Không nhấn vào link lạ, tải app từ nguồn không rõ.

4. Không tin những lời hứa hẹn “trúng thưởng to”, “việc nhẹ lương cao”, “học bổng nước ngoài”...

5. Không gặp người quen qua mạng mà không báo cho ba mẹ, thầy cô.

3 LUÔN

1. Luôn kiểm tra thông tin: xác minh tài khoản, hỏi bạn bè xem người đó có tồn tại không.

2. Luôn chia sẻ với người lớn đáng tin cậy (ba mẹ, thầy cô, chuyên viên tham vấn học đường) nếu cảm thấy nghi ngờ.

3. Luôn giữ bình tĩnh khi gặp tình huống bị dọa nạt - đừng sợ, đừng gửi thêm ảnh hay tiền.

Những điều cần làm khi bị đe dọa trực tuyến

1. Cắt liên lạc ngay lập tức: Dừng trả lời tin nhắn, chặn tài khoản, báo cáo với nền tảng (Facebook, TikTok, Zalo…).

2. Chụp lại bằng chứng (tin nhắn, hình ảnh, tên tài khoản) - đừng xóa gì cả!

3. Báo cho người lớn hoặc công an - Ba mẹ, thầy cô sẽ biết cách xử lý an toàn hơn.

4. Không chuyển tiền, không làm theo yêu cầu. Kẻ xấu chỉ “mạnh miệng” khi bạn sợ thôi.

5. Nhờ hỗ trợ tâm lý. Bị lừa hay bị đe dọa có thể khiến bạn hoảng loạn, sợ hãi. Hãy chia sẻ cảm xúc đó với người lớn mà bạn tin cậy như ba mẹ, thầy cô, chuyên viên tham vấn ở trường hoặc gọi tới Tổng đài quốc gia bảo vệ trẻ em 111.

Internet là thế giới mở, nơi giúp bạn học hỏi, kết nối và sáng tạo. Nhưng ở đó vẫn có góc tối, nơi kẻ xấu ẩn nấp. Vì thế, bạn hãy là người dùng thông minh:

• Dùng mạng để học, để vui, để lan tỏa điều tốt đẹp.

• Biết giới hạn chia sẻ và bảo vệ bí mật riêng tư.

• Chia sẻ với người lớn đáng tin cậy khi gặp chuyện rắc rối.

Ths. NGUYỄN HẢI ANH (Chuyên gia về bảo vệ trẻ em, Viện Nghiên cứu và Chăm sóc Sức khỏe Tinh thần Học đường)