Gương mặt Vì tương lai Việt Nam: Chưa từng nghĩ sẽ bỏ học

Đại gia đình 8 người chờ đón chúng tôi bên mâm cơm đạm bạc. Bố mẹ Xúa là người H’mông gốc Lào Cai, vào Đắk Nông lập nghiệp. Căn nhà gỗ nhỏ được cất đã lâu, đang dần xuống cấp. 

Mùa mưa, nhà dột tứ bề, khoảnh sân phía trước lênh láng nước. Mỗi lần đi ra đi vào, mọi người phải mang ủng để chống trơn trượt.

Sau bữa cơm, chúng tôi quây quần bên bếp lửa, nghe Xúa kể chuyện đến trường...

* Tuổi thơ của Xúa có gì đặc biệt?

- 7 anh chị em mình lớn lên trên rẫy. Tụi mình theo bố mẹ, mỗi đứa phụ một tay. Mình biết cắt cành cà phê, bón phân, cào bồn, đào mì. 

Rẫy xa nhà, vào mùa mưa đường rất khó đi. Cả nhà phải dựng chòi sống ở đó, có khi 1, 2 tuần mới về.

Trên rẫy không có sóng điện thoại, tụi mình như cách biệt với thế giới. Có lần chán quá, mình đòi về thì bố mẹ trêu: “Nếu muốn về tự đi bộ mà về”. Mình ngẫm nghĩ thấy đường xa quá nên thôi, ở lại tiếp.

* Vậy anh chị em nhà Xúa giải trí thế nào?

- Với tụi mình, lên rẫy chính là giải trí (cười). Ngày nghỉ, ngày lễ, thậm chí ngày Tết, tụi mình đều lên rẫy.

* Đã bao giờ Xúa nghe bố mẹ nói đến chuyện tiền nong?

- Hồi bé, mình không biết bố mẹ kiếm tiền thế nào, chỉ biết họ đã rất vất vả để nuôi 7 đứa con đi học.

Sau này lớn lên mình mới biết, ngoài làm rẫy, bố mẹ còn đi làm mướn khắp làng, không nề hà việc gì. Mấy lúc túng quẫn quá, họ phải đi vay tiền với lãi cao để đóng học phí cho anh chị em mình.

* Xúa và 6 anh chị em từng nghĩ đến chuyện bỏ học?

- Chưa bao giờ! Với riêng mình, mỗi khi có ai đó nói ra nói vào, bảo con gái tuổi này ở nhà lấy chồng được rồi, bố mẹ sẽ dặn: “Chỉ cần các con học giỏi, chăm ngoan, có bán nhà bán đất bố mẹ cũng chịu”.

Bố mẹ mình không biết chữ, họ chỉ mong con cái đi học, có con chữ để sau này đỡ khổ.

* Xúa học nội trú từ năm lớp 6. Mất bao lâu để bạn quen với cuộc sống xa nhà?

- Xa nhà từ năm 11 tuổi, lúc đó mình sợ lắm. Bố đưa mình đến trường nội trú, trước khi về còn dúi vào tay mình 50.000 đồng. Số tiền đó quá lớn, mình không dám đụng đến luôn.

Lúc mới vào trường, đêm nào mình cũng khóc vì nhớ nhà, các cô phải chạy lên phòng an ủi. Có hôm mình khóc nhiều đến nỗi ngất đi lúc nào không hay. Dần dần rồi cũng quen. 

Thầy cô ở trường thương tụi mình như con cái trong nhà, các bạn gắn bó nhau như ruột thịt nên cảm giác cô đơn dần vơi đi.

* Có khi nào Xúa tự hỏi: Nếu mình không đi học, hiện tại mình thế nào?

- Mình đã từng hình dung trường hợp này. Có lẽ mình sẽ trở thành một bà nội trợ, mỗi ngày phải đầu tắt mặt tối với bếp núc, nương rẫy. Mình sẽ không biết xã hội ngoài kia đang vận hành, xoay chuyển thế nào.

* Xúa có điều gì muốn nhắn nhủ các bạn học trò đồng bào dân tộc thiểu số?

- Mình ước bạn nào cũng được bố mẹ tạo điều kiện đi học. Và nếu bạn đang may mắn được đi học, hãy cố gắng học hành thật tốt nhé!

* Cảm ơn Xúa!