Hội nhóm học sinh cảnh báo chuyện mua nhầm tài liệu ôn tập kém chất lượng, làm sao để tránh?

Gần đến mùa ôn thi, hàng loạt hội nhóm của học sinh các trường THPT, THPT chuyên trở nên nhộn nhịp với những bài đăng xin, mua, bán tài liệu ôn tập.

Nhiều bạn coi đây là cách tiết kiệm thời gian tìm kiếm, nhưng cũng có không ít trường hợp phải "dở khóc dở cười" vì mua nhầm tài liệu kém chất lượng.

Nở rộ "thị trường" trao đổi tài liệu ôn thi

Tại các nhóm Facebook/Zalo dành cho học sinh, không khó để bắt gặp những bài đăng như "Tìm đề ôn thi toán chuyên Lê Hồng Phong", "Ai có tài liệu văn hay share mình với ạ", hay thậm chí là các bài rao bán tài liệu ôn thi được quảng cáo với đủ mức giá.

Không chỉ giới hạn ở đề thi thử, học sinh còn tìm kiếm tài liệu ghi chép, sơ đồ tư duy, thậm chí cả tài liệu ôn thi nội bộ của các giáo viên nổi tiếng.

Nhiều bạn cho rằng đây là cách hiệu quả tiếp cận tài liệu chất lượng mà không cần tự tổng hợp. "Mình không có thời gian lọc tài liệu, nên tìm mua những file đã được biên soạn kỹ càng. Điều này giúp mình tiết kiệm thời gian", một học sinh lớp 12 tại Tiền Giang chia sẻ.

Không thể phủ nhận việc chia sẻ tài liệu giữa học sinh giúp nhiều bạn có thêm nguồn học liệu phong phú. Một số tài liệu được biên soạn cẩn thận, tổng hợp kiến thức dễ hiểu và có tính hệ thống, giúp học sinh ôn thi hiệu quả hơn.

Tuy nhiên, việc mua bán tài liệu trên mạng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Một số học sinh đã gặp tình trạng tài liệu bị sao chép từ nguồn miễn phí trên mạng, nhưng lại bị rao bán với giá cao; nhiều tài liệu còn chứa lỗi sai, thiếu sót nội dung, hoặc không phù hợp với cấu trúc đề thi mới.

"Năm ngoái, mình từng mua một bộ đề ôn toán với giá 100.000 đồng, nhưng khi mở ra thì thấy toàn những bài tập cũ đã từng làm ở lớp, không có phần kiến thức nâng cao mà mình cần", bạn Phương Linh (học sinh lớp 10, TP.HCM) kể.

Ngoài ra, việc mua bán tài liệu còn đặt ra câu hỏi về vấn đề đạo đức học thuật. Một số tài liệu ôn thi nội bộ của giáo viên bị rao bán công khai, mà không có sự đồng ý của tác giả, dẫn đến nguy cơ vi phạm bản quyền, ảnh hưởng đến quyền lợi của giáo viên lẫn học sinh.

Kinh nghiệm từ giáo viên và học sinh

Khi được hỏi về việc tìm và sử dụng tài liệu học tập, bạn Lâm Mỹ Tú (học sinh lớp 12A3, Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong, quận 5, TP.HCM) đã chia sẻ những kinh nghiệm thực tế mà bạn đang áp dụng để giúp việc học trở nên hiệu quả hơn.

Cụ thể, với những môn học cần tìm tài liệu để soạn bài thuyết trình trên lớp hoặc để tự mở rộng kiến thức, Mỹ Tú ưu tiên tìm kiếm thông tin từ các nguồn báo chí uy tín hoặc các trang web chính phủ có đuôi ".gov" để đảm bảo độ chính xác. 

"Những nguồn này thường đã được kiểm chứng nên mình yên tâm hơn khi tham khảo", Mỹ Tú chia sẻ.

Ngoài ra, không phải lúc nào Tú cũng có thể hiểu ngay nội dung bài giảng trên lớp. 

Trong trường hợp này, Tú thường tìm lại các bài giảng trên YouTube để xem cách thầy cô khác giảng giải vấn đề từ những góc độ khác nhau.

Riêng với các môn xã hội, cách học qua YouTube khá hiệu quả với Tú nhờ vào việc được xem mô tả trực quan bằng hình ảnh. 

"Ví dụ như khi học về lịch sử, xem các video mô phỏng trận chiến hay sự kiện quan trọng giúp mình nhớ lâu hơn so với chỉ đọc trong sách giáo khoa", Tú nói.

Khi có ý định mua sách luyện thi hoặc tài liệu ôn tập, Mỹ Tú thường không mua ngay mà sẽ tham khảo trước các đánh giá từ những kênh học tập uy tín trên YouTube.

"Không phải sách nào cũng phù hợp với tất cả mọi người. Có sách dành cho người mất căn bản, có sách chuyên sâu hơn cho những bạn muốn nâng cao, nên mình phải xem review kỹ để chọn đúng sách phù hợp với khả năng", bạn nói.

Tú bật mí một trong những cách hiệu quả nhất để tìm tài liệu phù hợp là nhờ sự hướng dẫn từ thầy cô. Theo bạn, các giáo viên có nhiều năm kinh nghiệm giảng dạy nên họ biết đâu là những tài liệu chính xác và hữu ích nhất cho học sinh. 

Việc chủ động hỏi thầy cô cũng giúp học sinh tránh mất thời gian tìm kiếm, hoặc mua phải những tài liệu không cần thiết.

Ở Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong, thầy cô ít khi phát đề cương cho học sinh mà chỉ cung cấp phạm vi kiến thức sẽ có trong bài kiểm tra. 

Vì vậy, nhiều bạn đã hệ thống nội dung bài học bằng cách tự soạn đề cương - một phương pháp giúp ghi nhớ lâu hơn.

Từ điều này, Tú cũng hình thành được một mẹo học thú vị: tạo Google Form với các câu hỏi ôn tập. 

"Mình có thể tự nhập câu hỏi, thêm đáp án và luyện tập bằng cách thường xuyên vào Google Form làm đi làm lại. Cách này không chỉ giúp mình nhớ bài mà còn rèn phản xạ khi làm bài kiểm tra", cô bạn tiết lộ.

Theo cô Nguyễn Thị Thu Nguyệt (cựu giáo viên môn văn tại một trường THPT ở tỉnh Gia Lai), việc mua tài liệu ôn thi không xấu, nhưng học sinh cần có tư duy chọn lọc. "Không phải tài liệu nào cũng phù hợp với phương pháp học của mình. Học sinh nên chọn những tài liệu có nguồn gốc rõ ràng, thay vì chạy theo xu hướng hoặc tin vào quảng cáo", cô nói.

Cô Nguyệt cũng nhấn mạnh tài liệu chỉ là công cụ hỗ trợ, quan trọng nhất vẫn là cách học. "Đọc thật nhiều nhưng không biết cách hệ thống kiến thức thì cũng khó mà đạt hiệu quả", cô khẳng định.

Vân Anh (học sinh lớp 12A1, Trường THPT Trương Định, Tiền Giang) cũng chia sẻ một số dấu hiệu để bạn nhận biết tài liệu kém chất lượng từ kinh nghiệm cá nhân như: tài liệu không ghi rõ nguồn gốc hoặc người biên soạn; có nhiều lỗi chính tả, sai sót trong kiến thức; chỉ tập trung vào việc giải đề mà không có phần lý thuyết hoặc hướng dẫn cách tư duy.

Vân Anh nói thêm: "Mình luôn đặt mục tiêu, yêu cầu rõ ràng cho từng môn trước khi tìm tài liệu. Việc này tránh để mình bị thu hút bởi những bộ tài liệu ôn thi ‘thần thánh’ được rao bán trên mạng với cam kết giúp tăng điểm nhanh chóng, nhưng chưa rõ chất lượng.

Bên cạnh đó, mình thích học nhóm và trao đổi tài liệu với bạn bè. Cách này giúp mình không chỉ tiếp cận nhiều nguồn hay, uy tín mà còn rèn tư duy phản biện".