Luyện kỹ năng phản hồi tích cực theo kiểu bánh sandwich

Ths. NGUYỄN HẢI ANH

Thứ bảy, 05/10/2024 21:01 (GMT+7)

Trong học tập và sinh hoạt hàng ngày, chúng mình không chỉ nói và nghe, mà còn phải đưa ra ý kiến, nhận xét về các vấn đề đã tiếp nhận được từ người khác. Việc đưa ra ý kiến như vậy gọi là phản hồi.

Để rèn luyện cho mình kỹ năng phản hồi tích cực, bạn thử làm theo 10 lời khuyên sau đây nhé!

10 điều nên làm khi phản hồi:

1. Đưa ý kiến phản hồi càng sớm càng tốt khi sự việc vẫn còn mới mẻ với bạn và người nhận phản hồi. Chẳng hạn trong tiết học, giáo viên đưa ra chủ đề thảo luận, bạn bè ý kiến, bạn chưa đồng tình, hiểu rõ vấn đề nên ý kiến ngay để thầy cô giải thích, khắc sâu thêm kiến thức.

Tuy nhiên, khi đưa ý kiến phản hồi về những điểm cần cải thiện, bạn cần lưu ý tới tâm trạng, cảm xúc của người nhận phản hồi.

Nếu ngay khi sự việc xảy ra, bạn hoặc bạn ấy đang giận nhau đùng đùng, bạn nên chờ cả hai bình tĩnh.

Trong lúc đó, bạn sẽ có thời gian sắp xếp ý tưởng sao cho hợp lý và giữ được giọng nói, ngữ điệu ôn hòa khi đưa ra ý kiến phản hồi.

2. Chọn địa điểm thích hợp để đưa ra các ý kiến phản hồi. Đặc biệt, nếu bạn muốn góp ý, nhận xét về những vấn đề liên quan tới cá nhân của người nhận phản hồi thì nên chọn chỗ riêng tư.

Người ta dễ tổn thương, hay tự ái mà bạn còn nói vang vang góp ý trước mặt nhiều người - không ổn nha!

3. Hãy bắt đầu phản hồi bằng cách nêu những điểm tích cực trước, sau đó mới đề cập tới những điểm nên cải thiện (theo tỷ lệ: 7 điểm tích cực, 3 điểm nên cải thiện). Chẳng hạn “Ý kiến của bạn sáng tạo, góc nhìn mới mẻ, nhưng mình có một góp ý thế này…”

4. Ý kiến phản hồi nên ngắn gọn, rõ ràng. Khi phản hồi về những điểm cần cải thiện, bạn nên xoáy vào những điều có thể thay đổi, cải thiện một cách cụ thể, không nêu chung chung.

Kiểu như bài toán này, bạn tham khảo cách/công thức mà mình ghi trên bảng.

5. Dựa trên những điều cụ thể mà bạn quan sát được để phản hồi, không tự đánh giá, áp đặt, suy diễn hay phỏng đoán. Đi xem văn nghệ, thấy “center” (người múa chính) là nhỏ mà bạn không thích. Nếu chưa xem xong bạn đã chê tiết mục của bạn ấy, không được nha!

6. Đưa ra những điểm cần cải thiện “tại đây và hiện nay”, không nên xâu chuỗi những lỗi lầm, khuyết điểm trong quá khứ, trừ trường hợp cần nhấn mạnh những hành vi có tính chất hệ thống.

Có thể bình thường bạn ấy viết văn lủng củng, chưa hay nhưng đâu có nghĩa lần nào cũng vậy nè!

7. Thể hiện sự chân thành, thấu hiểu, cảm thông, chia sẻ với người nhận phản hồi bằng lời nói hoặc cử chỉ.

4 điều nên làm khi nhận phản hồi:

Tiếp nhận phản hồi cũng quan trọng không kém việc đưa ra phản hồi. Nếu bạn ở vị trí là người nhận được phản hồi, bạn tham khảo 4 lời khuyên sau!

1. Lắng nghe một cách tích cực để hiểu được nội dung phản hồi cũng như cảm xúc, thái độ của bạn đưa ra ý kiến phản hồi.

2. Chấp nhận mọi ý kiến phản hồi, không thanh minh, giải thích hay tranh luận với bạn phản hồi.

3. Làm rõ ý kiến phản hồi bằng cách hỏi lại bạn đã đưa ý kiến (nếu cần).

4. Trân trọng mọi ý kiến phản hồi, không phủ định hay phán xét mà hãy cảm ơn và xem xét các ý kiến phản hồi của người ta một cách nghiêm túc và rút ra bài học hữu ích cho mình.

Như thế nào là tuyệt chiêu "bánh sandwich"?

Phản hồi theo phương pháp bánh Sandwich, bạn hãy để nội dung phê bình vào giữa điểm tích cực và sự khích lệ dành cho người nhận phản hồi.

Cách góp ý này sẽ giúp người ấy tiếp nhận ý kiến nhận xét, góp ý của bạn trong tâm trạng vui vẻ, thoải mái. Từ đó, các bạn nói chuyện, trao đổi học tập với nhau dễ dàng hơn.

* Lớp bánh mỳ trên cùng (Phản hồi tích cực): Bắt đầu phản hồi bằng lời khen ngợi, nêu những điểm tích cực, những thành quả mà người nhận phản hồi đã đạt được. Việc này giúp các bạn vui vẻ sẵn sàng đón nhận phản hồi.

* Lớp nhân ở giữa (Phản hồi xây dựng): Đưa ra những điểm chưa tốt, những vấn đề cần khắc phục một cách nhẹ nhàng.

Tùy vào việc người nhận phản hồi là ai mà bạn áp dụng cách giao tiếp phù hợp (giống như nhân bánh có thịt, pate, rau, nước xốt… thêm hay bớt phần nào tùy thuộc vào sở thích của từng người).

* Lớp bánh mì bên dưới (Phản hồi tích cực): Kết thúc bằng lời động viên, khích lệ và gợi mở cách làm/cải thiện cũng như bày tỏ sự tin tưởng vào khả năng của bạn ấy nha!

Ths. NGUYỄN HẢI ANH - Chuyên gia về bảo vệ trẻ em, Viện Nghiên cứu Quản lý Phát triển bền vững (MSD)