Người trẻ ‘giữ lửa’ làng nghề Việt qua nhiếp ảnh

14 nhóm sinh viên đã đến ghi lại câu chuyện tại 14 làng nghề và nghề ở Nam Bộ như; làng chài Phước Hải (xã Phước Hải, TP.HCM), làng nghề heo đất (phường Lái Thiêu, TP.HCM), nghề làm dây thừng (liên khu 4-5, Phường Bình Tân, TP.HCM),...

Các tư liệu này sau đó được trưng bày trong triển lãm “Người giữ lửa”.

Yêu nghề, yêu văn hóa Việt

Tinh thần dự án môn học được các bạn gói gọn trong hai chữ “giữ lửa”, lửa ở đây có nghĩa là lửa nghề, lửa đam mê và lửa văn hóa. Qua hành trình tác nghiệp, các bạn nhận ra mỗi người thợ đều đang thầm lặng bảo tồn văn hóa Việt bằng công việc quen thuộc hàng ngày.

Nguyễn Thanh Hưởng - Phó ban tổ chức kiêm Trưởng ban truyền thông "Người giữ lửa" - chia sẻ: “Chúng mình là những người trẻ sẽ cùng góp sức cho ngọn lửa đó lớn hơn. Cô chú là người giữ lửa và chúng mình cũng là người giữ lửa.”

Từ khâu tác nghiệp đến triển lãm, mục tiêu chung của cả 14 nhóm là kể lại câu chuyện của từng làng nghề một cách trân trọng, góp phần giữ gìn và lan tỏa giá trị văn hóa dân tộc.

Bạn Lô Hồng Yến - Phó ban tổ chức "Người giữ lửa" - bổ sung: “Chúng mình muốn những nghề ít được biết đến, đang dần lãng quên, được mọi người nhìn thấy và trân trọng".

Chạy xe hàng chục đến hàng trăm cây số đi tác nghiệp để "giữ lửa"

Hành trình tác nghiệp của 14 nhóm sinh viên không hề dễ dàng. Nhiều nhóm phải gọi cho nghệ nhân nhiều lần nhưng không ai nghe máy, có nhóm chạy xe 20–30 km chỉ để xin được phép tác nghiệp rồi lại bị từ chối ngay trước cửa.

Thế nhưng những thử thách đó không làm các bạn nản chí mà trở thành động lực để tiếp tục kể câu chuyện văn hóa Việt Nam dưới góc nhìn của người trẻ.

Đặc biệt, nhóm đến làng chiếu Định Yên (xã Định Yên, huyện Lấp Vò, tỉnh Đồng Tháp) phải trải qua chặng đường hơn 100 km. 

Ngày đầu tiên, các bạn chạy xe máy 4 tiếng để đến nơi nhưng khi chốt ảnh trưng bày, thầy góp ý bộ ảnh chưa đa dạng góc chụp nên cả nhóm quyết định quay lại Đồng Tháp lần thứ hai.  

Các nhóm được thầy yêu cầu chụp từ 8 đến 13 tấm ảnh, ghi lại toàn bộ quy trình nghề, từ chọn nguyên liệu, thao tác kỹ thuật, đến thành phẩm cuối cùng. 

Nhóm tác nghiệp tại về nghề làm chén men thủ công (17 đường Trần Đại Nghĩa, phường Tân Uyên, TP.HCM) cho biết công đoạn khó nhất là làm lòng chén tròn dưới nắng, vừa canh độ mềm của đất, vừa điều chỉnh lực tay.

Mỗi chiếc chén không chỉ là đồ dùng, mà còn là “tấm lòng” của người thợ gửi gắm vào bữa cơm gia đình.

Đối với nhóm đến làng chiếu Định Yên (xã Lai Vung, tỉnh Đồng Tháp) các bạn ấn tượng nhất là khâu nhuộm chiếu, người thợ phải cẩn thận nhúng từng bó lát vào lu nước nhuộm, đảm bảo màu thấm đều, rồi vắt khéo và xếp san sát dưới nắng.

Tại xưởng đàn dân tộc (hẻm 997, phường Tân Hưng, TP.HCM), niềm tự hào dân tộc hiện hữu trong từng tiếng đàn với câu nói của nghệ nhân "Nghề này không giàu nhưng nó là hồn của cả dòng họ, không thể để tiếng đàn dân tộc tắt".

Khi đến làng nhang Lê Minh Xuân (xã Bình Lợi, TP.HCM), các bạn cảm nhận mỗi nén nhang là một phần văn hóa tâm linh, kết nối quá khứ với hiện tại và truyền lại niềm tự hào cho thế hệ sau.

Trong quá trình tác nghiệp về nghề sơn mài (cơ sở tại 17 Hồ Văn Cống, phường Chánh Hiệp, TP.HCM), qua quy trình mài sơn kéo dài từ 3 đến 6 tháng, các bạn sinh viên nhận ra rằng sự kiên nhẫn, tỉ mỉ và trân trọng hành trình sáng tạo chính là linh hồn của mỗi sản phẩm mỹ nghệ.

Nghề làm mành trúc (cơ sở tại 318/10 đường Nguyễn Thị Lắng, xã Củ Chi, TP.HCM) giúp các bạn hiểu văn hóa không chỉ để “ngắm” hay “hoài niệm”, mà phải được sống cùng và tiếp nối mỗi ngày thành những giá trị văn hóa bền bỉ theo thời gian.

Chuyến tác nghiệp không chỉ giúp sinh viên tiếp cận làng nghề truyền thống mà còn là bài học về kiên trì, đam mê và trân trọng giá trị lao động. Không có công việc nào là nhỏ bé hay tầm thường; mỗi nghề đều xứng đáng được gìn giữ bởi phía sau là mồ hôi, tình yêu và sự hy sinh của người làm nghề.