Bộ ảnh di tích Gò Công: Hành trình lưu giữ dấu xưa của nam sinh Trường THPT An Lạc

Giữa những ngày hè nắng cháy, Đặng Hoàng Minh kiên trì thực hiện chuyến đi 5 lần về TP Gò Công, Tiền Giang; nay là các phường thuộc tỉnh Đồng Tháp với mục tiêu hoàn thành bộ ảnh ghi lại hơn 10 di tích, công trình kiến trúc cổ có giá trị lịch sử - văn hóa tại địa phương.

Dự án này được cậu học trò năm nay lên lớp 12 Trường THPT An Lạc, phường An Lạc, TP.HCM gọi là "album chuyên nghiệp đầu tiên" trong hành trình lưu giữ và lan tỏa di sản Việt của mình.

Bén duyên từ một tiết học lịch sử đặc biệt

Cơ duyên đưa Hoàng Minh đến với việc tìm hiểu, ghi lại dấu ấn văn hóa xưa bắt đầu từ một "tiết học" lịch sử đặc biệt hồi cấp hai. Khi ấy, cô giáo dạy sử đã dẫn cả lớp tới tham quan một ngôi nhà cổ của dòng họ.

Hình ảnh những bức tường rêu phong, mái ngói cũ kỹ, bộ cửa gỗ lim chạm khắc tinh xảo cùng những món đồ gia truyền được gia đình cô gìn giữ cẩn thận qua nhiều thế hệ đã khiến cậu học trò 14 tuổi khi đó bất chợt lặng người suy ngẫm.

Trong khoảnh khắc ấy, Minh thấm thía rằng càng là người trẻ, mình càng cần có trách nhiệm quan tâm và góp phần gìn giữ những giá trị mà ông bà, cha mẹ đã dày công vun đắp để chúng không bị mai một theo thời gian.

Vậy là từ chuyến thăm ấy, tình yêu dành cho di sản, kiến trúc cổ và những giá trị văn hóa lâu đời bắt đầu nhen nhóm, rồi ngày một sục sôi trong Minh, thôi thúc bạn phải làm điều gì đó để lưu giữ.

Nhưng với Minh, niềm đam mê của bản thân không chỉ đến từ những chuyến đi, mà còn bắt nguồn từ chính nền nếp gia đình.

Ở nhà, bà nội Minh là người đặc biệt trân trọng và lưu giữ nhiều món đồ xưa. Bà thường căn dặn: "Đồ của ông bà là nửa bước cũng không đem khỏi nhà". Câu nói ấy in sâu vào tâm trí Minh, trở thành kim chỉ nam để cậu bạn gen Z kiên trì tìm hiểu, kể lại câu chuyện đằng sau từng món đồ, từng công trình kiến trúc cổ mà mình gặp.

Thời điểm mới bắt đầu, thiết bị tác nghiệp duy nhất của Minh là chiếc điện thoại di động giá chưa tới 6 triệu đồng. Trong điều kiện thiếu sáng của nhiều ngôi nhà cổ, cậu bạn phải tự mày mò cách canh sáng, bố cục và chỉnh sửa hậu kỳ để hình ảnh trông rõ nét hơn.

"Nhà cổ thường tối, mình chưa có kinh nghiệm chụp zoom lên là thấy hạt nhiễu, tiếc lắm! Nên mình phải tự học cách khắc phục", Minh nhớ lại.

Suốt gần 3 năm theo đuổi đam mê, nam sinh Trường THPT An Lạc vẫn miệt mài chụp ảnh bằng điện thoại. Ngay cả bộ ảnh Gò Công - dự án Minh gọi là "album chuyên nghiệp đầu tiên" - cũng được thực hiện hoàn toàn bằng iPhone 15, chiếc điện thoại mới mà bạn dành dụm tiền mua để nâng chất lượng hình ảnh.

Minh kể, lần đầu tiên quyết định đi xa để chụp ảnh, Minh phải nhờ đến chơi nhà một người bạn ở Cần Đước (Long An) rồi từ đó mới ghé qua Cần Giuộc thực hiện bộ ảnh, bởi ba mẹ lo ngại việc con một mình đi quãng đường dài.

Về sau, khi những bộ ảnh dần gây tiếng vang trên mạng xã hội, nhận về nhiều lời khen ngợi và chia sẻ, ba mẹ bắt đầu tin tưởng hơn. Từ đó, Minh được phép tự mình lái chiếc xe máy 50cc đi "phượt" tới các địa phương khác để tìm và chụp kiến trúc cổ.

Gần đây, mẹ Minh đã mua tặng bạn một chiếc máy ảnh trị giá khoảng 8 triệu đồng như một cách khẳng định sự tin tưởng, ủng hộ và tiếp thêm động lực để con tiếp tục hành trình lưu giữ di sản.

Bước ngoặt trong hành trình lưu giữ di sản

Trước khi quyết định chọn Gò Công (thuộc tỉnh Tiền Giang cũ) làm điểm khởi đầu cho dự án mang tính bước ngoặt, Minh dành hẳn một tháng để nghiên cứu tư liệu: tra cứu Google Maps, đọc nhiều tài liệu và bài báo liên quan.

Bạn nhận thấy đây là địa phương phù hợp bởi chỉ cách TP.HCM hơn một giờ chạy xe, lại sở hữu mật độ di tích dày đặc với khoảng cách giữa các điểm khá gần, thuận tiện cho việc di chuyển. Đặc biệt, vùng đất này còn gắn liền với nhiều nhân vật lịch sử nổi tiếng như Hoàng hậu Nam Phương, Thái hậu Từ Dũ…

"Nam Bộ mới hơn 300 năm tuổi nhưng bề dày lịch sử - văn hóa rất lớn. Mình muốn thông qua bộ ảnh, mọi người có thể tìm về để nhớ về nguồn cội và góp phần làm giàu thêm kho tàng văn hóa của Việt Nam", Minh chia sẻ.

Album 12 di tích Gò Công được Minh thực hiện trong gần một tháng với 5 chuyến đi. Có hôm, vừa đến nơi thì di tích đóng cửa, bạn đành ngồi chờ hàng giờ hoặc sắp xếp quay lại vào hôm khác. Thế nhưng, những trở ngại đó không khiến Minh nản lòng. Ngược lại, mỗi lần trở lại đều mang đến cho bạn một trải nghiệm mới và góc nhìn khác.

Kỷ niệm đáng nhớ nhất với Minh là khi đứng trước Lăng Hoàng Gia (nay thuộc phường Sơn Qui, Đồng Tháp). Khung cảnh khi ấy bất giác gợi lại ký ức từ một lần Minh tham quan cố đô Huế.

Ánh nắng buổi sáng xuyên qua những cánh cửa gỗ tạo nên không gian khiến bạn ngỡ như đang đứng giữa Đại Nội. Khoảnh khắc ấy, Minh đã hình dung ra hành trình của những tiền nhân từ Huế vào Nam khai hoang, cảm giác như chính mình vừa khép lại một vòng tròn lịch sử.

Nói về những phản hồi tạo động lực để kiên trì theo đuổi đam mê, Hoàng Minh kể nhiều bộ ảnh của bạn từng trở thành "cầu nối" cho những câu chuyện không ngờ tới.

Có người sau khi xem bộ ảnh về ngôi nhà cổ Huỳnh Công Ngữ trên mạng xã hội đã tìm lại được chị gái thất lạc suốt hàng chục năm ngay trong phần bình luận.

Một người khác nhờ tấm ảnh của Minh mới biết mình thuộc dòng họ từng theo nghĩa quân Trương Định, từ đó lần ra mộ phần tổ tiên.

"Mình đã nhận được những lời cảm ơn chân thành qua tin nhắn. Đó là những điều mình chưa từng nghĩ tới khi bắt đầu cầm máy. Nó khiến mình tin rằng những bức ảnh có thể làm được nhiều hơn là chỉ ghi lại khoảnh khắc", Minh thổ lộ.

Sản phẩm của nam sinh 17 tuổi không chỉ thu hút bạn bè, mà còn gây ấn tượng với cộng đồng yêu du lịch, khám phá. Những bộ ảnh của bạn được nhiều hội nhóm, fanpage lớn liên tục đăng tải lại, nhận về nhiều bình luận tích cực và lượt chia sẻ. 

Đầu tháng 3-2025, để có nơi chia sẻ hệ thống và đầy đủ, Minh lập riêng fanpage Đi cùng Hoàng Minh để đăng ảnh mình chụp kèm tư liệu chi tiết. Ngoài ra, bạn còn chia sẻ hình ảnh trên ứng dụng Google Maps, kênh YouTube, TikTok và Pinterest. Tất cả các nền tảng mạng xã hội đều do chính Minh quản lý.

Hiện tại, sau dự án Gò Công, Hoàng Minh đang thực hiện album về các di tích ở TP Mỹ Tho, Tiền Giang cũ; nay là các phường mới thuộc tỉnh Đồng Tháp và ấp ủ kế hoạch quay lại Huế. Xa hơn, bạn muốn theo học ngành kiến trúc, kết hợp công nghệ và nhiếp ảnh để có thể giới thiệu di sản Việt Nam ra thế giới.