Sao con được có 9,5 điểm? Sao không phải là 10 điểm?

Điểm số làm mình hoài nghi về bản thân

Mình từng đạt giải Nhất môn Văn cấp thành phố Thủ Đức. Đó là một kỷ niệm rực rỡ, không chỉ vì tấm giấy khen mà còn bởi những đêm dài lặng lẽ bên trang vở, chỉnh từng dấu câu, gọt từng ý văn. Mình hạnh phúc vì giấc mơ bé nhỏ ngày nào đã được chạm tay vào.

Thế nhưng năm sau, dù mình vẫn nghiêm túc ôn tập, nỗ lực hết mình nhưng chỉ đạt giải Nhì. Bài làm của mình thấp hơn năm trước đúng 1 điểm. Trong khi đó, bạn cùng lớp - người cũng tham gia kỳ thi - lại đạt điểm cao hơn, được thầy cô khen ngợi hết lời.

Nhưng điều khiến mình tổn thương là thái độ của mẹ. Mẹ trách sao mình không bằng người khác, không giỏi như trước.

Mẹ chưa từng khen mình một lần nào, kể cả khi mình đứng trên bục vinh quang. Trái lại, mẹ khen những bạn khác, rồi quay sang so sánh làm mình thấy nhỏ bé, mờ nhạt trong chính ngôi nhà của mình.

Mình đã cố gắng rất nhiều nhưng những gì mình nhận lại là ánh mắt thất vọng và lời chê trách. Lúc ấy, giải Nhì - vốn là niềm vui của bao người - với mình lại giống như một vết nứt.

Có những đêm mình nằm im trong bóng tối, không ngủ được. Rồi mình tự hỏi học giỏi để làm gì nếu không ai thật sự thấy mình đã cố gắng?

Mình hoài nghi bản thân. Mình có đang ảo tưởng không? Mình có thật sự giỏi không hay chỉ là một người cố gồng lên để làm hài lòng người khác?

May mắn thay, mình nhận được sự đồng cảm từ cô dạy Văn và bạn bè thân thiết. Mọi người an ủi, động viên và cho rằng mình đã cố gắng hết sức. Mình vẫn giỏi đấy thôi!

Vài câu nói chia sẻ đã đẩy lùi tất cả nỗi tủi thân đang bóp nghẹt trong mình. Không cần tiếng vỗ tay, không cần phần thưởng lấp lánh, chỉ cần sự thấu hiểu cũng đủ để mình đứng dậy.

Từ chuyện đó, mình học cách yêu bản thân. Mình vẫn viết, vẫn sống với văn, không phải để thắng một ai mà để không phụ lòng đứa trẻ đã từng mơ mộng giữa những trang giấy trắng. Mình có một niềm tin không bao giờ tắt: mỗi cố gắng chân thành đều xứng đáng được trân trọng.

Có thể mẹ chưa từng nói lời khen, nhưng mình tin mẹ quan sát và ghi nhớ từng cố gắng của mình theo cách riêng. Mình không còn buồn nhiều như trước vì mình biết: Mình đã làm tốt - Điều đó là đủ.

Phóng viên nhí N.T.A (lớp 8, TP.HCM)

Điểm số không phải là tất cả

9,5 điểm? Sao không phải là 10?”, “Điểm thấp thế này thì sau này làm được gì?”- nhiều bạn vẫn bị ám ảnh bởi những câu nói kiểu này, cứ như thể điểm số là thước đo duy nhất để định nghĩa con người vậy.

Nhưng sự thật, điểm số chỉ là một phần trên hành trình học tập và lớn lên, chứ không phải tất cả.

Một bài kiểm tra chỉ phản ánh bạn nắm được bao nhiêu kiến thức tại thời điểm đó. Một lần mất tập trung, một buổi tối mất ngủ đều có thể khiến điểm thi của bạn thấp hơn mong đợi.

Nhưng điều đó không có nghĩa bạn “dở toàn tập”. Ai cũng có lúc rớt phong độ.

Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng áp lực học tập quá mức có thể dẫn đến lo âu, căng thẳng, thậm chí trầm cảm. Nếu cứ gắn giá trị bản thân với điểm số, bạn sẽ quên mất mình còn vô số khả năng khác để tỏa sáng.

Thành công đâu chỉ đến từ điểm cao

Bạn thử nghĩ xem: một nhà khoa học đâu chỉ cần kiến thức mà còn cần óc tò mò và sự kiên nhẫn. Một nghệ sĩ đâu chỉ cần năng khiếu mà còn cần cảm xúc và sáng tạo.

Điểm số có thể giúp bạn thi đậu vào ngôi trường bạn mong ước. Nhưng để đi đường dài, bạn còn cần cả combo khác: kỹ năng giao tiếp, khả năng làm việc nhóm, biết chăm sóc sức khỏe tinh thần và đặc biệt là sự tử tế.

Học để hiểu - không chỉ để lấy điểm

Nếu chỉ học vì điểm, bạn sẽ dễ rơi vào kiểu học vẹt, học để đối phó. Nhưng nếu bạn học để hiểu, kiến thức sẽ trở thành hành trang thật sự. 

Công thức học thuộc lòng chỉ vài ngày là quên. Còn nếu hiểu bản chất, bạn có thể ứng dụng nó nhiều năm sau.

Học còn là cách rèn tư duy, giải quyết vấn đề, để mở mắt nhìn thấy thế giới rộng lớn hơn. Điểm số chỉ là một con số, không thể đo hết sự trưởng thành của bạn sau mỗi trải nghiệm.

Điểm số quan trọng, nhưng không phải là tất cả. Điều đáng giá hơn là bạn học được gì, bạn trưởng thành thế nào từ những khó khăn.

Vậy nên nếu lần sau gặp con điểm chưa như ý, nhớ nhé: Một con số không thể định nghĩa bạn là ai. Bạn luôn đáng giá hơn rất nhiều so với những gì ghi trên tờ giấy kiểm tra.

Ths. NGUYỄN HẢI ANH (Chuyên gia về bảo vệ trẻ em, Viện Nghiên cứu và Chăm sóc Sức khỏe Tinh thần Học đường)