Tiền Giang: Đề thi thử tốt nghiệp THPT môn ngữ văn gợi suy ngẫm

Đây là lần thi thử tốt nghiệp THPT thứ hai của học sinh lớp 12 Trường THPT Trương Định, sau đợt thi thử đầu tiên ngày 22-5. Đề thi lần này cũng do Sở Giáo dục và Đào tạo Tiền Giang biên soạn, thời gian làm bài môn ngữ văn 120 phút.

Trong đề thi, phần Đọc hiểu là tác phẩm Thuộc về tôi trong tuyển tập Bài hát ngày trở về của tác giả Bình Nguyên Trang (nhà xuất bản Văn học, năm 2024) - một khúc ca chan chứa tình cảm viết cho vùng quê nghèo nơi tuổi thơ nhân vật trữ tình đã từng gắn bó.

Những hình ảnh như "cây lúa nhọc nhằn… uống mồ hôi mà lớn", "manh áo không lành", "bữa ăn vội vã", "bàn chân cả ngày vất vả", "ngôi nhà đèn sáng suốt canh khuya",… gợi nên một miền quê mộc mạc, nhiều gian khó nhưng vẫn "thuộc về tôi" - vẫn in đậm dấu yêu trong ký ức người đã lớn lên từ vùng đất nghèo ấy.

Qua 5 câu hỏi đọc hiểu, học sinh được yêu cầu nhận diện thể thơ, phân tích phép điệp, cảm nhận chiều sâu tâm trạng nhân vật trữ tình và từ đó, khơi gợi cảm xúc để rút ra thông điệp ý nghĩa cho bản thân.

Ở phần Viết (6 điểm), đề gồm hai nội dung: câu 1 chiếm 2 điểm yêu cầu viết đoạn văn nghị luận văn học khoảng 200 chữ; câu 2 chiếm 4 điểm với bài văn nghị luận xã hội khoảng 600 chữ.

Cụ thể, câu 1 đưa ra nhiệm vụ phân tích hình ảnh miền quê qua cảm nhận của nhân vật trữ tình trong bài thơ. Nội dung này giúp học sinh luyện kỹ năng viết đoạn văn nghị luận ngắn, đồng thời khơi dậy mối liên hệ cảm xúc cá nhân với khung cảnh quê nhà - điều vốn quen thuộc nhưng đôi khi dễ bị lãng quên trong dòng chảy cuộc sống hiện đại.

Với phần viết văn chiếm 4 điểm, đề dẫn lại một trích đoạn từ cuốn sách Những lời chia sẻ của tác giả Nguyễn Văn Minh: "Trước khi dạy trẻ khát vọng làm giàu chân chính, hãy dạy trẻ yêu lấy đồng đất quê nghèo, thương lấy con phố nhỏ mà mẹ cha nhọc nhằn kiếm sống…".

Từ gợi dẫn ấy, học sinh được yêu cầu viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) bàn về ý nghĩa của sự trân trọng những giá trị nhỏ bé, bình dị trong cuộc sống.

Đây là một đề bài mở, đòi hỏi thí sinh không chỉ phân tích ý kiến được đưa ra mà còn phải thể hiện chính kiến cá nhân, khả năng liên hệ thực tiễn và cảm nhận sâu sắc về những điều tưởng chừng rất đỗi bình thường, nhưng lại là nền tảng tinh thần vững chắc cho mỗi người.

"Mình thấy đề thi thử môn văn khá ‘dễ thở’, bởi việc chọn đề tài nhẹ nhàng, gần gũi với cuộc sống hằng ngày như vậy giúp học sinh chúng mình giảm áp lực phải tư duy luận điểm nặng nề, thay vào đó là cơ hội bày tỏ suy ngẫm, cảm xúc chân thành từ chính trải nghiệm của bản thân", một nữ sinh lớp 12A1, Trường THPT Trương Định chia sẻ sau buổi thi.