Có những bệnh về tai mà teen thường gặp, làm sao tránh?

Có khoảng 15 bệnh về tai, trong đó tuổi mới lớn thường gặp những bệnh sau:

Bệnh liên quan chức năng nghe:

1. Giảm thính lực do tiếng ồn: Đây là hậu quả của việc nghe nhạc qua tai nghe với âm lượng lớn kéo dài.

* Triệu chứng: Khó nghe, hú rít trong tai, nếu bị nặng có thể điếc vĩnh viễn.

* Phòng ngừa: Giữ volume (âm thanh) tai nghe < 60% và không nghe quá 60 phút mỗi lần, ưu tiên loại chụp tai.

2. Viêm tai giữa: Thường bị vạ lây từ viêm hô hấp hoặc dị ứng.

* Triệu chứng: Đau tai, sốt, chảy dịch, ù tai, mất thính lực tạm thời.

* Phòng ngừa: Tránh bụi bẩn, vệ sinh tai, không ngoáy tai bừa bãi, trị dứt điểm các bệnh hô hấp (viêm họng, viêm mũi...) và dị ứng.

3. Ù tai:

Phần lớn do tiếng ồn khủng, nghe nhạc to, căng thẳng, mất ngủ, nhưng có khi là “bản tấu” của một vấn đề liên quan mạch máu, bệnh meniere...

* Triệu chứng: Âm thanh lạ trong tai hay gặp là tiếng ù ù.

* Phòng ngừa: Nghe tiếng ồn trắng (âm thanh êm dịu như sóng biển, mưa rơi) hoặc liệu pháp âm thanh tái tạo (giúp não làm quen với tiếng ù tai sẽ không còn chú ý đến chúng), tránh tiếng ồn lớn, hạn chế cà phê, ngừa căng thẳng, thể dục thường xuyên, điều trị bệnh gốc.

4. Nhiễm trùng tai ngoài:

Do nhiễm trùng hoặc chấn thương nhỏ trong tai, phần lớn “rước” bệnh từ nước hồ bơi, nên còn được gọi là “tai của người bơi lội”.

* Triệu chứng: Ngứa, đau, chảy dịch từ tai.

* Phòng ngừa: Dùng nút tai, lau khô tai sau khi bơi, không dùng tăm bông ngoáy tai.

5. Tổn thương do áp lực:

Thường bị khi đi máy bay, lặn biển.

* Triệu chứng: Đau tai, nghẹt tai hoặc nghe âm thanh lạ như tiếng rắc rắc, khó nghe và có thể chóng mặt.

* Phòng ngừa: Nhai kẹo cao su, ngáp, kỹ thuật Valsalva (hít sâu và ngậm miệng lại, bịt chặt hai lỗ mũi bằng ngón tay, thở ra nhẹ nhàng qua mũi), nhỏ thuốc thông mũi.

Sử dụng thuốc thông mũi hoặc thuốc giảm đau nếu có triệu chứng nghẹt mũi khi đi máy bay hoặc lặn.

6. Thủng màng nhĩ:

Do chấn thương (té ngã, thể thao, nghịch ngợm, ngoáy tai quá tay). Màng nhĩ là linh hồn của sức nghe, nên thính lực có thể mất tạm thời hoặc vĩnh viễn.

* Triệu chứng: Đau đột ngột, mất thính lực, ù tai, có thể chảy máu hoặc dịch từ tai.

* Phòng ngừa: Hạn chế mọi vật nhọn đưa vào tai, cẩn thận khi chơi thể thao, sử dụng dụng cụ bảo hộ nếu cần.

7. Tổn thương tai do tác dụng phụ của thuốc:

Kháng sinh, thuốc lợi tiểu, kháng viêm NSAIDs.

* Triệu chứng: Ù tai, mất thính lực, chóng mặt.

* Phòng ngừa: Tạm ngưng thuốc đang dùng, báo bác sĩ điều trị, không tự ý dùng thuốc.

Bệnh liên quan thăng bằng

Đa phần bệnh tình của chức năng nghe cũng vạ lây cả thăng bằng. Kể riêng thì thăng bằng có những khó ở “không đụng hàng”:

1. Chóng mặt tư thế kịch phát lành tính: Bẩm sinh hoặc sau chấn thương.

* Triệu chứng: Chóng mặt, quay mòng khi thay đổi tư thế (nhất là đầu), buồn nôn, choáng váng.

* Phòng ngừa: Tránh di chuyển đầu nhanh, đặc biệt vừa ngủ dậy, ngủ gối cao, cẩn thận đi đứng trong tối. Tựu trung “chậm hóa” mọi thay đổi tư thế hay di chuyển. Một số bài tập có thể giúp ích, tốt nhất có hướng dẫn bác sĩ.

2. Rối loạn tiền đình: Có khá nhiều kẻ giật dây rối loạn này (nhiễm trùng, chấn thương, căng thẳng, di truyền...).

* Triệu chứng: Chóng mặt, ù tai, lảo đảo, buồn nôn hoặc nôn, giảm thính lực tạm thời, mệt mỏi, căng thẳng.

* Phòng ngừa: Tránh chấn thương đầu, ăn đủ chất, ngủ đủ giấc, bình ổn tâm trí, kiêng tiếng ồn lớn. Điều trị rối loạn tiền đình khá rắc rối, bạn phải thay đổi lề lối sinh hoạt, bài tập phục hồi tiền đình, uống thuốc theo toa. Rối loạn tiền đình ảnh hưởng không nhỏ đến sinh hoạt, học tập, vui chơi của tuổi teen nên cần xử trí sớm không để lậm sâu.

Tiền đình hay thăng bằng nói chung còn “khổ sở” trong tay bệnh khác (Meniere, viêm thần kinh tiền đình, u dây thần kinh thính giác) nhưng ít phổ biến ở tuổi teen.

Phòng ngừa tổng quát cho sức khỏe đôi tai

Hầu hết phòng bị được đính kèm theo từng bệnh trạng của tai.

Tổng quát thì “phác đồ” giữ cho đôi tai khỏe mạnh gồm mấy việc:

- Giữ âm lượng tai nghe ở mức an toàn, tránh tiếng ồn lớn (biểu diễn âm nhạc, sự kiện thể thao, công trường xây dựng);

- Chăm sóc tai đúng cách (hạn chế ngoáy tai sâu hoặc dùng ngoáy tai mềm; phòng nhiễm trùng tai (nhất là khi bơi);

- Điều trị dứt điểm các bệnh hô hấp; ăn uống đủ dinh dưỡng (vitamin A, C, E, magie); tinh thần thoải mái; thể dục, yoga hoặc thiền, ngủ đủ và ngủ ngon; hạn chế dùng thuốc có nguy cơ gây hại cho tai; kiểm tra sức khỏe tai mũi họng định kỳ.