Thời của nhạc ngắn 2 phút

I Had Some Help của Post Malone và Morgan Wallen dài 2 phút 58 giây. Million Dollar Baby của Tommy Richman dài 2 phút 35 giây. A Bar Song (Tipsy) của Shaboozey là 2 phút 53 giây. Cuối cùng là Lunch của Billie Eilish, 2 phút 59 giây.

Nhạc ngắn là xu hướng mới?

Ngay cả trong album mới của Beyoncé, Cowboy Carter, một album được coi là rất dài, tận 78 phút, nhưng khi chia đều ra thì mỗi bài cũng không tới 3 phút.

Các ca khúc của Taylor Swift không đến mức ngắn thế, nhưng ngay cả với Swift thì theo thời gian, độ dài trung bình các bài hát trong các album cũng giảm dần, từ Speak Now gần 5 phút một bài đến Midnights cũng chỉ còn khoảng 3 phút rưỡi.

Đây không chỉ là xu hướng ở US-UK. Khi nhóm nhạc nữ NewJeans của K-pop ra mắt mini album Get Up, người hâm mộ cũng phàn nàn, ngắn quá!

Mini album có tới 6 track nhạc, nhưng tổng thời gian chỉ khoảng 12 phút. Bài ngắn nhất 37 giây. Bài dài nhất 2 phút 35 giây.

Còn tại Việt Nam, hiện tượng này rất rõ ở nghệ sĩ trẻ: từ Loi Choi: The Neo Pop Punk của Wren Evans đến Em của Mỹ Anh, từ ái của tlinh đến 99% của rapper MCK, tất cả đều có thời lượng một bài trung bình chỉ hơn 2 phút.

Cả thế giới dường như đều không còn hứng thú nghe những ca khúc trường thiên. Đâu rồi cái thời thịnh trị của rock những năm 1970 - 1980, khi nghe một ca khúc của Gun "n" Roses hay Led Zeppelin cũng đã dài tới tận mười mấy phút?

Đi kèm với sự ngắn gọn là sự tối giản về lời ca.

Báo cáo từ một nghiên cứu dựa vào hơn 350.000 ca khúc tiếng Anh đăng trên tạp chí Nature, xu hướng chung trong các ca khúc hiện đại là ngôn từ ngày một đơn giản hơn, cấu trúc ca khúc cũng ngày một ít phức tạp hơn, lặp đi lặp lại cùng một câu nhiều hơn.

Phải chăng các nhạc sĩ đang ngày càng làm biếng?

Nhiều người đổ cho TikTok. Sự lên ngôi của âm nhạc mì ăn liền, chỉ nhanh nhanh chóng chóng nhảy ùm vào một đoạn hook hay điệp khúc bắt tai? Chắc chắn là do TikTok khuyến khích. Khả năng tập trung ngày một thui chột? Cũng là do văn hóa video ngắn TikTok lan tỏa mà ra cả.

Bên cạnh TikTok, nền tảng nghe nhạc trực tuyến Spotify cũng thường bị cho là thủ phạm của sự đơn điệu hóa ca khúc. Khán giả phải nghe ít nhất 30 giây để lượt stream mang lại doanh thu cho nghệ sĩ. Vậy thì ca khúc càng ngắn, càng sớm đi vào phần hấp dẫn càng tốt.

Chưa kể, nghe một bản All Too Well dài 10 phút của Taylor Swift thì số tiền thu được cũng chỉ ngang với bản All Too Well gốc dài hơn 3 phút.

Vậy thì ngoài một số người có sẵn "đặc quyền" dù đăng nhạc ngắn ra sao cũng có sẵn đông đảo người nghe, với những người còn lại, tại sao họ phải sáng tác nhạc dài?

Âm nhạc lúc này trở thành một bài toán kinh tế chứ không chỉ là một cảm hứng sáng tạo nữa.

Tuy nhiên, đã có thời âm nhạc từng rất ngắn. Suốt những năm 1930 - 1950, vì sự hạn chế của những chiếc đĩa than 78 vòng mà các ca khúc thường đủ ngắn để được lưu giữ ở đó.

Phải đến thập niên 1960, khi những chiếc đĩa LP ghi được 22 phút âm thanh ra đời thì các ca khúc mới bắt đầu dài hơi hơn, và ta bắt đầu có những Hey Jude hay A Day in The Life dài 6, 7 phút của The Beatles.

Mặc dù có thể cho rằng thời xa xưa, nhạc sĩ làm nhạc ngắn vì không còn lựa chọn nào khác, và điều đó về bản chất là khác với hiện nay, khi các nhạc sĩ chủ đích làm nhạc ngắn để tối ưu hiệu quả kinh tế. Nhưng chẳng phải lịch sử của những xu hướng thẩm mỹ luôn là một đường xoáy trôn ốc?

Ta sẽ luôn thấy mình quay trở lại nơi đã từng. Và biết đâu, trong vài năm nữa, khi những ca khúc ngắn bão hòa thì sẽ lại có một lớp nhạc sĩ mới chiều chuộng ta bằng những ca khúc dài không hồi kết?

Sự thật là, các ca khúc đang ngày một ngắn đi. Chúng ta còn chưa kịp chìm vào thế giới của một bài ca thì nó đã kết thúc mất rồi.