Chuyên đề Làm thế nào để tự học hiệu quả? - Bài 1: Tự học sao mà... nhọc quá!

Bạn N.M.A (học sinh lớp 12) theo học đến 4 lớp học thêm, trong đó có 2 lớp môn toán và 2 lớp môn tiếng Anh. Sau khi thông tư 29 quy định về dạy thêm, học thêm được ban hành, các lớp học thêm mà thầy cô chưa đăng ký phải tạm dừng. Bạn phải tự học thêm bên cạnh những giờ học trên lớp.

Gian nan khi chuyển trạng thái mới

Điều này khiến M.A lo lắng bởi kỳ thi tốt nghiệp THPT đang đến gần. “Mình sợ không học thêm sẽ không thể thi đậu vào trường mình muốn” - M.A. tâm sự.

Tập trung vào 4 môn toán, tiếng Anh, ngữ văn và vật lý nhưng với 2 môn ngữ văn và vật lý, M.A vẫn chưa biết tính sao, tự học như thế nào.

Với ngữ văn, M.A. gặp khó khăn khi cảm thấy mình chưa có đủ vốn từ, cũng không biết tìm dẫn chứng hay, hấp dẫn ở đâu.

Riêng với vật lý, M.A. có thể làm được những bài tập áp dụng từ công thức cơ bản. Tuy nhiên, khi đến bài nâng cao, bạn gặp khó.

Ngoài ra, còn một bất cập khác khiến M.A chọn “đu” theo các lớp học thêm. Nhiều lần, M.A thấy bạn cùng lớp dễ dàng lấy điểm phát biểu vì đã học kiến thức đó từ trước.

Từ những lần như vậy, M.A cảm thấy mình bị bỏ lại phía sau. Nhiều nỗi lo cộng lại khiến M.A chưa đủ tự tin để tự học vào thời điểm này.

Thanh Thảo (lớp 12 Trường THPT Phan Đăng Lưu, quận Bình Thạnh) có nỗi băn khoăn khác khi tự học.

“Khái niệm, công thức thì có sẵn trong sách giáo khoa nhưng bài tập thì có quá nhiều cách ra đề và cách giải khác nhau. Mình thường tự học bằng cách tra cứu đề bài trên mạng. Tuy nhiên, không phải đề bài nào cũng có lời giải hoặc đáp án trên mạng" - bạn bày tỏ.

Cũng vì điều này mà Thanh Thảo cho rằng rất khó để tự học nếu không có người hướng dẫn, đặc biệt là các môn như toán, vật lý và tiếng Anh.

Theo Thảo, đây là những môn học có nhiều bài tập vận dụng với đa dạng cách ra đề. Với mỗi bài tập lại có cách giải khác nhau nên không có một tài liệu nào hướng dẫn cụ thể.

Bạn Hồ Hồng Hân (lớp AVK15, Trường THPT chuyên Nguyễn Quang Diêu, Đồng Tháp) cũng thường gặp nhiều tình huống chẳng biết đâu là đáp án chính xác.

Dành nhiều thời gian tìm hiểu các đề tiếng Anh, Hồng Hân thường gặp khó đối với các câu hỏi có nhiều hơn một đáp án. Khi bạn tra trên mạng, đáp án được đưa ra chỉ có một. Có cảm giác nghi ngờ, Hân hỏi các bạn và xin ý kiến thầy cô thì mới yên tâm.

Ngoài ra, việc có quá nhiều tài liệu và quá nhiều nguồn tham khảo đối với Hân vừa có lợi mà vừa có hại.

Tự nhận là người “ham tài liệu”, Hồng Hân thường xuyên lưu về máy nhiều tài liệu hơn mức mình có thể đọc. Có những tài liệu Hân lưu lại nhưng chưa biết khi nào sẽ mở ra.

“Có quá nhiều và đa dạng các loại tài liệu để lựa chọn nên mình phải rất cẩn thận để chọn đúng cái mình cần, tránh lãng phí thời gian” - Hân chia sẻ.

Thiếu động lực, dễ bị xao nhãng khi tự học

Trúc Ngân (lớp 11, Trường THPT Nguyễn Hữu Huân, TP.HCM) thừa nhận việc tự học khiến cô bạn nhanh chán và dễ trì hoãn.

“Không phải lúc nào mình cũng đầy năng lượng để thực hiện các mục tiêu đã đề ra. Khi tự học, mình phải chủ động tìm kiếm kiến thức, không có ai nhắc nhở hay đốc thúc nên đôi lúc cũng lười biếng”, Ngân chia sẻ.

Ngân từng đặt mục tiêu tự học tiếng Trung, đã duy trì suốt 4 tháng. Thế nhưng khi quay lại lịch học chính khóa dày đặc, sinh hoạt câu lạc bộ, đội nhóm, cô bạn đành gác lại kế hoạch.

Ngoài ra, Trúc Ngân kể mỗi lần “lỡ tay” chuyển cửa sổ trên máy tính cũng là lúc bạn mất tập trung, “sẩy chân” vào mạng xã hội.

Cũng giống như Trúc Ngân, bạn Mai Trúc Linh (lớp 12A1, Trường THPT Trương Định, Tiền Giang) nhiều lần cảm thấy mất động lực khi tự học. Linh cho rằng một phần lý do khiến bạn thiếu kỷ luật là vì chưa xác định được mục tiêu rõ ràng.

"Mình từng có giai đoạn không biết mình đang học vì điều gì. Khi đó, học hành chỉ là trách nhiệm, không có động lực cụ thể nên dễ chán lắm", cô bạn chia sẻ.

Sau một thời gian, Linh bắt đầu thử nghiêm túc tìm hiểu sở thích của bản thân, đặt những mục tiêu nhỏ hơn. Dù chưa thể hoàn toàn tránh khỏi sự trì hoãn, nhưng hiện tại, Trúc Linh đã tìm được định hướng tương lai và có trách nhiệm hơn với việc học của mình.

-----------------------------

Bài 2: Chuyên gia lý giải nguyên nhân học sinh gặp khó khi tự học