“Cô có gì không vui phải không ạ?”, thấy nét mặt cô giáo buồn buồn, bạn Lê Huỳnh Trâm (lớp 7 Trường THCS Hoa Lư, TP Thủ Đức) đến bên thỏ thẻ.

Chia sẻ với cô về những khó khăn khi đứng lớp, Trâm luôn cố gắng gương mẫu trong học tập, tỉ mỉ ghi chú lời cô dặn dò, cẩn thận soạn báo bài nhắc nhở bạn bè. Một thời gian sau, cô đã vượt qua cú sốc, còn Trâm rộn rã niềm vui.

Suốt 7 năm làm lớp trưởng, Trâm luôn cố gắng truyền tải năng lượng tích cực để trường lớp trở nên hạnh phúc. Năm cấp 1, Trâm tình cờ thấy một bạn học chưa tốt bị các bạn khác trêu chọc.

Sau lần đó, bạn thường xuyên kèm cặp bạn ấy. Lên cấp 2, tuy hai đứa không còn học chung nhưng Trâm vẫn nhắn tin hỏi thăm, động viên bạn.

Ngoài biết ơn, lan tỏa những giá trị tích cực, những chủ nhân tương lai của đất nước cũng cần phải năng động và sáng tạo như bạn Dương Chí Lâm (lớp 7 Trường THCS Lam Sơn, quận 6).

Chí Lâm đạt nhiều thành tích về toán, tiếng Anh, vẽ tranh. Năm lớp 6, bạn đạt giải nhất Hội thi Chỉ huy Đội giỏi cấp TP.HCM lần thứ XVII năm 2024. Bạn còn “ẵm” luôn kỷ lục môn morse và nút dây.

Bắt đầu làm quen với morse, bạn thấy mình và morse như hai người bạn đồng điệu, hiểu nhau. Từ dấu chấm, gạch ngang thôi mà sao morse có thể sáng tạo ra nhiều ký tự, truyền tải biết bao thông tin.

Chỉ cần 2-3 ngày, bạn đã học xong bảng morse. Ở lớp hay về nhà, rảnh rỗi, bạn lại thực hành phát-nhận bản tin.

Chưa kể mỗi khi ra đường thấy ở đâu có chữ từ bảng tên đường, bảng hiệu, bảng quảng cáo…, bạn đều dịch ra tín hiệu morse.

Còn khi nghe tiếng còi xe, tiếng bíp bíp, bạn lắng nghe thật kỹ để liên tưởng đến tiếng tít-te. Cách học của bạn ấy thật sáng tạo!

Tại Hội thi Chỉ huy Đội giỏi cấp TP.HCM, lúc tham gia nội dung làm clip, chuyện trò cùng người nước ngoài, với vốn tiếng Anh lưu loát, Lâm tự tin giới thiệu với du khách về ẩm thực của thành phố.

Ồ, trông bạn chẳng khác nào hướng dẫn viên, rất năng động.

Còn mới đây tại chương trình Tập huấn Ban chỉ huy Liên Đội khối THCS năm học 2024-2025, bạn được chọn làm MC cho buổi giao lưu, chuyện trò cùng các anh chị là cựu Chỉ huy Đội giỏi.

Không chỉ năng động, bạn cần phải có sức khỏe tốt và kiên trì, nỗ lực theo đuổi ước mơ.

Nhờ bí quyết này mà cô bạn Văng Thị Kim Thoa (lớp 8A1 Trường THCS Chu Văn An, quận 1) đã rinh nhiều huy chương thể dục nghệ thuật.

Thời gian đầu khi mới tập luyện, Thoa chỉ mê aerobic. Thế nhưng, cô huấn luyện viên góp ý cơ xương của bạn rất phù hợp với môn thể dục nghệ thuật. Vậy là bạn dần chuyển hướng.

Từ năng khiếu có sẵn, những buổi tập chăm chỉ 4 nội dung của môn thể dục nghệ thuật gồm vòng, bóng, chùy, lụa, Thoa ngày càng nhuần nhuyễn các động tác. Thoa phải vượt qua những chấn thương dai dẳng ở đầu gối trong quá trình tập luyện cũng như thi tài.

Những hôm tập trên thảm nhựa còn ít đau chứ tập trên sàn gỗ, mỗi khi tiếp đất, bạn nhăn mặt đau đớn. Cứ sau giờ học chính khóa trên trường, bạn mang ba lô đi học, ngồi lên xe mẹ đến phòng tập, tối mịt mới về.

Độc lập, giỏi giang và tài năng chưa đủ, để trở thành Gen α hữu ích, bạn cần phải hiểu biết và luôn tự hào về đất nước như bạn Lê Minh Phát (lớp 9/5 Trường THCS Nguyễn Trãi, quận Tân Phú).

Ngay từ nhỏ, Phát đã mê đọc truyện tranh cũng như xem phim về lịch sử Việt Nam. Đọc một lần chưa đã, bạn xem đến 3, 4 lần mỗi câu chuyện. Bạn thích tìm hiểu những câu chuyện về chiến công hiển hách của cha ông.

Không chỉ yêu lịch sử, bạn còn mê địa lý. Bạn hay lên mạng tìm phim lịch sử rồi cả những vùng đất gắn liền với các địa danh đó. Nhờ vậy, không chỉ nhớ sự kiện lịch sử, bạn còn hiểu thêm vì sao nó xảy ra ở đó, điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu như thế nào...

Từ đam mê lịch sử và địa lý nước nhà mà trong hội thi học sinh giỏi, bạn đã xuất sắc rinh giải Nhất cấp trường rồi ẵm tiếp giải Nhì cấp quận.

>>> Gen α là thế hệ được sinh ra trong khoảng thời gian từ năm 2010 đến 2024 (cũng có tài liệu ghi là từ 2013 đến 2025).

>>> Thế hệ Alpha còn có tên gọi khác như “Screenagers” hay “iGeneration” - là thế hệ đầu tiên sinh ra và lớn lên hoàn toàn trong thời đại công nghệ số.

>>> Tên gọi “Gen α” có nguồn gốc từ việc sử dụng chữ cái đầu tiên trong bảng chữ cái Hy Lạp, ý nghĩa đại diện cho sự khởi đầu mới mẻ và là cột mốc đánh dấu thế hệ đầu tiên của thế kỷ 21 và thiên niên kỷ 3.

>>> Hầu hết thành viên thuộc thế hệ Alpha đều là con của thế hệ Gen Y (sinh ra từ năm 1980 đến 1996) và là em của Gen Z (sinh ra từ năm 1997 đến 2009).

1. Là những “cao thủ” công nghệ: Ngay từ khi còn trong bụng mẹ, Gen α đã được tiếp xúc với thiết bị di động, máy tính bảng và các ứng dụng trên mạng. Bởi vậy, các bạn thực sự là những “cao thủ” về công nghệ với khả năng sử dụng thiết bị kỹ thuật số và ứng dụng “dễ như ăn kẹo” vậy.

2. Siêu kết nối: Cũng vì được tiếp xúc với công nghệ, trí tuệ nhân tạo và truyền thông trực tuyến từ khi còn rất nhỏ nên Gen α có thể giao tiếp và kết nối với mọi người ở khắp các châu lục thông qua các nền tảng mạng xã hội. Sự kết nối không biên giới này giúp các bạn có tầm nhìn toàn cầu và khả năng học hỏi nhanh chóng.

3. Độc lập: Các thành viên thế hệ Alpha không dễ bị người khác, kể cả ông bà, cha mẹ, thầy cô áp đặt. Các bạn luôn có quan điểm, chính kiến của riêng mình và không ngại tranh luận. Quyền riêng tư của cá nhân luôn được thế hệ Alpha tôn trọng và đề cao.

4. Đa năng và linh hoạt: Gen α được cho là rất linh hoạt và có khả năng xoay xở tốt, có thể làm nhiều công việc cùng một lúc. Khả năng có được là nhờ Gen α sử dụng thành thạo các thiết bị công nghệ, tiếp nhận thông tin ở nhiều định dạng khác nhau.

Bên cạnh đó, việc“cày game” cũng là một trong những yếu tố góp phần giúp Gen α rèn luyện kỹ năng quan sát, phối hợp tay - mắt, linh hoạt chuyển đổi và có khả năng xử lý nhiều nhiệm vụ khác nhau cùng một lúc.

5. Đa dạng: Gen α có khả năng nhận thức cao về vấn đề môi trường và thế giới xung quanh, dễ dàng tiếp nhận, hòa nhập với các nền văn hóa khác nhau. Với Gen α, sự đa dạng không chỉ thể hiện ở đặc điểm về giới tính hay sắc tộc mà còn thể hiện ở những khác biệt trong sở thích, lối sống và quan điểm.

1. Giảm khả năng chú ý và tập trung: Không ít bạn Gen α lúc nào cũng lăm lăm chiếc điện thoại thông minh. Những video ngắn trên TikTok, Instagram đã khiến bộ não Gen α quen với sự kích thích liên tục để nhận được sự thỏa mãn tức thời. Dần dần, khả năng chú ý và tập trung của thế hệ này bị suy giảm rất nghiêm trọng.

2. Giao tiếp xã hội hạn chế: Thay vì gặp gỡ, trò chuyện với bạn bè, người thân, Gen α dành phần lớn thời gian để tương tác với những “người bạn” trong thế giới ảo thông qua các nền tảng mạng xã hội. Ngay cả khi có cơ hội gặp mặt bạn bè ngoài đời, mỗi Gen α vẫn dán mắt vào điện thoại. Lâu dần, các bạn gặp khó khăn trong việc thiết lập và duy trì các mối quan hệ xã hội chân thật.

3. Suy giảm khả năng sáng tạo và trí tưởng tượng: Trong thời đại công nghệ số, mọi thông tin đều sẵn có trên Internet, chỉ cần một cú nhấp chuột, đáp án và lời giải sẽ xuất hiện. Bên cạnh đó, nội dung giải trí vô cùng hấp dẫn trên Internet cũng khiến Gen α không còn mặn mà với những trò chơi vận động thể chất hay trò chơi giúp kích thích phát triển trí não. Lười vận động, suy nghĩ khiến trí tưởng tượng và khả năng sáng tạo của các bạn bị thui chột.

4. Sức khỏe tinh thần bị suy giảm: Sự phụ thuộc vào điện thoại thông minh và thói quen chia sẻ cuộc sống cá nhân trên nền tảng mạng xã hội khiến đời sống tinh thần của Gen α dễ dàng “up and down” theo những phản hồi tích cực - tiêu cực của mọi người trên mạng xã hội. Bên cạnh đó, áp lực học tập, áp lực thành công và áp lực đồng trang lứa cũng đè nặng lên mỗi thành viên thế hệ Gen α, gây ra tâm lý lo âu, căng thẳng, trầm cảm và cảm giác cô đơn. Những điều này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sự tự tin và hạnh phúc của các bạn.

5. Thiếu niềm tin vào mọi thứ: Thế hệ Alpha phải đối mặt với thế giới thông tin rộng lớn có nhiều luồng thông tin trái chiều lẫn sai lệch và có những thông tin khác biệt, mâu thuẫn với những gì các bạn được học. Điều này làm nảy sinh tâm lý hoài nghi, mất niềm tin vào mọi thứ khiến Gen α cảm thấy bất an và thất vọng về tương lai, nghi ngờ các giá trị truyền thống đã được thế hệ trước trao dạy.