Tản văn: Thành phố có còn những đường phượng bay?

Mời bạn đọc tản văn Thành phố có còn những đường phượng bay của nhà văn Tống Phước Bảo

Trường học cấp 3 của tôi nằm trên con đường rất nhiều phượng, đường Trần Nhân Tôn, từ đoạn rẽ Ngô Gia Tự chạy dài đến An Dương Vương.

Những năm đó thành phố chưa đô thị hóa cao, phượng bay đỏ trời mỗi mùa mưa chớm hạ. Chiều tan trường gặp trúng cơn mưa, đám học trò cứ thế băng mưa mà cười dưới cả trời hoa bay.

Chúng tôi, những đứa thế hệ 198X thời kỳ đầu may mắn còn có những mùa hè rong ruổi khắp thị thành trên chiếc xe đạp nhặt phượng, nghe ve và tắm mưa. Những khoảng trời ký ức đó giờ theo tháng năm trôi miên mải.

Sân trường cấp 3 ngày ấy trồng rất nhiều phượng. Những ngày tháng 5, từng chùm bông đỏ tràn vào tận hành lang lớp học. Cuốn sổ lưu bút nào của thế hệ chúng tôi cũng có cánh phượng ép hình bướm.

Tôi nhớ cậu bạn năm lớp 10 học khối A còn ép cả bướm phượng vào cuốn truyện Bàn có năm chỗ ngồi của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh, rồi ngập ngừng chạy qua lớp 10 C của bọn chuyên Văn mà tặng.

Hay như năm cuối cấp 3, chúng tôi hay lén ép phượng vào tờ Mực Tím để dành tặng nhau. Năm đó, trường tôi học có nhà văn Lưu Thị Lương dạy môn Văn, cô có loạt truyện dài kỳ Thương nhớ 12 đăng trên báo Mực Tím, nên hầu như tuần nào chúng tôi cũng canh để mua đủ số báo từ chương đầu đến chương cuối. Cứ canh ngay trang đăng truyện mà ép cánh bướm.

Bộ sưu tập báo Mực Tím đó, mãi sau này trong một lần chuyển nhà tôi lạc mất nó lúc nào không hay. Ký ức bướm phượng luôn là thứ tôi tiếc nuối cho đến lúc này.

Ngoài khúc đường Trần Nhân Tôn thì những năm 1990 cho đến đầu những năm 2000, thành phố rất nhiều đường phượng bay.

Tôi nhớ một chiều cấp 3, chúng tôi trở về sau buổi học tăng tiết môn Toán. Đám học trò rủ nhau chạy qua khúc đường Lý Thường Kiệt, quận Tân Bình uống dừa tắc, ăn bò bía. Một quãng đường ngắn, trước Đại học Bách Khoa khi đó rất nhiều cây phượng.

Có những mùa phượng rơi đỏ bời cả vỉa hè. Ngồi dưới tán phượng, đám chúng tôi hay trêu ghẹo nhau, nhắc những lá thư ép hoa phượng vào, rồi len lén nhét hộc bàn của người mình thích.

Có cánh thư phượng được giấu kín, nhưng phần lớn, những ngây dại ngày đó đều bị đám học chung lần mò ra được, bằng cách chính thống của chủ nhân tự khai, cũng có khi bị ép buộc, lắm lúc còn bị giựt ngay trên tay. Giận đó, rồi vui đó.

...Thú thật, thị thành rục rịch trở mình thành đại đô thị sầm uất nhất nước, cũng đã mất dần những con đường phượng rộn ràng sắc nhớ mỗi bận tháng 5. Vậy nên, khi người bạn lặn lội từ miền nắng cát về thành phố thăm chúng tôi, câu hỏi của buổi chiều tao ngộ khiến mấy đứa thị dân của đại đô thị ngỡ ngàng. Liệu có còn những con đường phượng bay hay không?

Tôi quyết lòng đi tìm lời giải cho câu hỏi của bạn. Quá nửa quãng đời sống cùng thị thành này tôi mới hay mình vẫn chưa hiểu hết những lòng vòng phố thị.

Từ trung tâm thành phố, tôi chở bạn sang con đường 297, nằm trên trục đường Đỗ Xuân Hợp của thành phố Thủ Đức. Con đường này được một đứa cháu gợi ý khi tôi tìm hỏi.

Nằm bên hông Trường đại học Văn hóa thành phố Hồ Chí Minh cơ sở 2, con đường hiện được các cô cậu gen Z tìm đến như một điểm check-in mỗi mùa hè đô thị. Đoạn đường ngắn, nhưng hai bên trồng hàng phượng thẳng tắp. Tôi cùng bạn ngồi ở một quán cà phê cóc, nhìn những người trẻ làm duyên cùng loài hoa mùa hè.

Càng về chiều, khi thành phố đã bớt oi nồng, nắng dường như vàng dặt dìu hơn thì bắt đầu xuất hiện những nhóm người trung niên cũng tìm đến. Có lẽ họ cũng như tôi, tìm về con đường này để lưu lại những tấm hình kỷ niệm. Cũng có những người tìm đến, ngồi ngắm con đường đỏ bời bời sắc hoa và kể những ký ức học trò...

Hóa ra trong cái hối hả của đại đô thị này, đâu đó những khu vực nằm xa trung tâm luôn còn những hàng phượng đong đầy một trời thương nhớ.

Mùa hè chở chúng tôi lang thang một sáng cuối tuần theo dọc bờ sông Sài Gòn, đoạn cuối đường Trương Văn Bang. Hồi trước khu này là quận 2, bây giờ thuộc thành phố Thủ Đức, nhưng có lẽ chưa kịp chuyển mình thành các lô lốc tòa nhà nên đất vẫn còn hoang sơ.

Bờ sông vẫn gió lộng. Hàng phượng nghe đâu đã mấy mươi năm tồn tại. Dọc bờ sông là hàng loạt quán nước. Có cái quán nho nhỏ ghế gỗ bán mấy thức quà vặt xưa xa cũ như đá me, dừa tắc, nước xí muội.

Đám chúng tôi ghé đến thấy tóc mình bỗng xanh lại như tháng năm của thời cắp sách đến trường. Hàng phượng nghiêng mình xuống nhánh sông. Những cánh hoa đỏ theo gió rơi trên dòng nước và trôi miên di.

Kỳ thực, sáng cuối tuần đó, tôi bắt gặp rất nhiều thị dân thành phố trốn nóng ghé bờ sông này. Trong hàng trăm quán xá dọc ven sông của mảnh đất nắng ấm phương nam, có lẽ bờ sông có hàng phượng vĩ mùa này sẽ luôn là chốn hẹn hò lý tưởng với những ai trót xao xuyến lòng mình với phượng.

Có ngồi cùng những ai yêu mùa phượng thành phố mới hay, thị thành còn những cung đường như Nguyễn Trường Tộ (quận 4), CN2 trong khu Công nghiệp Tân Bình (quận Tân Phú), Thân Văn Nhiếp (bán đảo Kim Cương)... luôn tấp nập người ghé đến mỗi tháng 5 mùa phượng bay.

Nếu nhắc đến loài hoa tháng 5, người ta sẽ nghĩ ngay đến thủ phủ của nó là Hải Phòng, nhưng với dân thành phố Hồ Chí Minh, hoa phượng đã đi vào thi ca và trôi bềnh bồng trong ký ức của thị dân chẳng thể phai mờ.

Đường phượng bay vẫn len lỏi đâu đó trong những khoảng trống còn sót lại của đô thị. Có thể ngay trung tâm, có khi ở ngoại ô. Nhưng, chắc chắn thành phố mang tên Bác luôn còn những đường phượng bay.