Vì sao nhiều gen Z hướng ngoại với xã hội nhưng hướng nội với gia đình?

Gen Z hướng...2 trong 1

Bạn Trần Thanh Thúy (sinh viên Trường đại học Khoa học xã hội và nhân văn TP.HCM) được bạn bè đánh giá là người vui vẻ, mang năng lượng tích cực.

Thúy cho biết ngày trước, mình là người ít nói, thậm chí có phần rụt rè. Khi chuyển vào Sài Gòn học Đại học, dần...hướng ngoại hơn.

"Một người bạn nói với mình rằng nếu cứ giữ tính cách khó gần sẽ khó hòa nhập với môi trường mới. Sau nhiều va chạm, mình nhận ra rằng nếu cứ lầm lì, ít nói thì không ổn. Hiện tại, mình trở nên hoạt bát, vui vẻ hơn", Thúy nói.

Tuy vậy, khi trở về nhà, Thúy vẫn ít nói, trầm tính, không thích chia sẻ chuyện cá nhân. Bạn lý giải: "Một phần vì mình mệt, một phần vì khi trở về nhà mình không cần "gồng" lên vì bất kỳ điều gì nữa. Mình nghĩ hướng nội mới là tính cách thật của mình".

Sự xa cách của Thúy khiến gia đình bạn lo lắng. Có lần ba bạn thắc mắc: "Sao con không chia sẻ gì với ba mẹ?, bạn chỉ biết cười trừ.

"Cuộc sống mình cũng nhiều ngổn ngang, chỉ là không biết bắt đầu từ đâu và cũng không biết nói thế nào để ba mẹ hiểu", Thúy nói.

Do sống xa nhà nên sự gắn kết của Thúy và gia đình phần lớn chỉ còn ở những cuộc điện thoại. Bạn ít chia sẻ với ba mẹ, bởi không biết bắt đầu từ đâu. Bạn cũng sợ ba mẹ lo lắng nên chọn giấu đi những chuyện không vui. Đôi khi, bạn cảm thấy ba mẹ đang "xa" thế giới của mình.

"Dù vậy, mình vẫn luôn biết ơn vì gia đình vẫn luôn ở phía sau ủng hộ mình, ngay cả khi họ không hiểu hết những gì mình đang làm", Thúy tâm sự.

Bạn Nguyễn Duy An (lớp 10KA3, Trường THPT Chợ Gạo, Tiền Giang) tiết lộ bạn cũng ít tâm sự, nói chuyện với gia đình.

Một lần, bạn bị mẹ mắng do đi học về trễ. Dù cố giải thích rằng bạn chỉ ở lại trường tập văn nghệ cùng các bạn nhưng mẹ không tin. Hiểu lầm này tạo ra khoảng cách giữa hai mẹ con.

Bạn thừa nhận ngoài xã hội, bạn là người khá năng lượng, sôi nổi. "Không hiểu sao khi về nhà, mình trầm lặng, cũng dễ nổi cáu với ba mẹ. Mỗi lần như vậy mình cảm thấy có lỗi nhưng mãi vẫn chưa thay đổi được", Duy An chia sẻ.

Làm thế nào để dung hòa?

Tiến sĩ Ngô Thị Trang (giảng viên Trường đại học Sư phạm Hà Nội 2) cho rằng đây là một hiện tượng tâm lý khá phổ biến.

"Nhiều người trẻ biểu hiện 'hướng ngoại', 'hướng nội' khá linh hoạt. Họ vui vẻ, hoà đồng, thân thiện, bao dung với người xa lạ nhưng lại rất khó chịu, cáu gắt với những người thân trong gia đình", cô nói.

Theo cô Trang, nguyên nhân có thể được lý giải từ các góc độ tâm lý, xã hội, văn hóa, lối sống, xu hướng và ảnh hưởng của công nghệ.

"Kỳ vọng, áp lực của xã hội và bản thân làm cho con người phải thay đổi hành vi với các đối tượng.

Gen Z thường cố gắng thể hiện tốt nhất bản thân trong các môi trường xã hội, với bạn bè, thầy cô, đồng nghiệp vì thế họ phải 'gồng mình' nhiều hơn, để tồn tại và phát triển"- cô cho biết.

Dưới góc nhìn tâm lý, TS Ngô Thị Trang cho rằng hiện trạng này có cả mặt tích cực và tiêu cực.

Về điểm tích cực, điều này thúc đẩy các bạn trẻ có sự linh hoạt để thích ứng với hoàn cảnh. Đồng thời cũng giúp các bạn trẻ giải tỏa cảm xúc tiêu cực, tránh được sự dồn nén, ức chế, stress.

Mặt tiêu cực, dĩ nhiên là ảnh hưởng đến hòa khí, mối quan hệ trong gia đình. Ngoài ra, bạn cũng sẽ bị nhận xét là thiếu trung thực, giả tạo.

Đi tìm giải pháp cho vấn đề này, cô Ngô Thị Trang cho rằng gia đình vẫn là thành tố quan trọng nhất.

"Các mối quan hệ đều có trách nhiệm và thế mạnh riêng của mình để giải quyết vấn đề. Tuy vậy, quan hệ huyết thống và tình cảm gắn bó của gia đình là yếu tố tác động mạnh mẽ đến tâm lý các bạn", cô nói.

Cô khuyên các bạn nên học cách mở lòng, chịu khó ngồi lại trò chuyện cùng ba mẹ.

Với phụ huynh mong muốn được hiểu con hơn, cô Ngô Thị Trang khuyên cha mẹ cần giảm áp lực, kỳ vọng lên con cái. "Chính phụ huynh cần thay đổi mình, cần gần gũi và dành nhiều thời gian hơn với con, kể cả con đã lớn", cô khuyên.

Đối với cộng đồng, xã hội, cô cho rằng cần xây dựng môi trường lành mạnh với quy tắc ứng xử văn hoá, không kì thị, không phân biệt, không bất bình đẳng; khuyến khích tinh thần trách nhiệm và tôn trọng sự đa dạng để cùng phát triển.

"Điều quan trọng hơn cả là chính bản thân gen Z, các bạn cần hiểu rõ bản thân mình, hiểu mình có khả năng gì, mình mong muốn gì, điều quan trọng nhất với mình là gì, để tự lựa chọn cách sống và xây dựng các mối quan hệ cho chính mình", cô Ngô Thị Trang kết luận.