Bạn trẻ rủ nhau tổ chức workshop để quảng bá tranh kiếng

ĐÀO Ý

Thứ sáu, 15/08/2025 20:49 (GMT+7)

Nhiều bạn trẻ hào hứng tham gia workshop tìm hiểu tranh kiếng, một loại hình nghệ thuật từng phổ biến ở Nam Bộ trước đây.

Sáng tạo tranh kiếng không giới hạn

Giữa nhịp sống hiện đại và hối hả, thật khó để tưởng tượng rằng một loại hình nghệ thuật dân gian như tranh kiếng - vốn gắn liền với các ngôi nhà ba gian, bàn thờ tổ tiên hay những tiệm buôn xưa của Nam Bộ lại có thể xuất hiện trở lại trong đời sống người trẻ.

Dự án workshop Sắc Nam Thấu Kiếng diễn ra gần đây đã đem đến một bất ngờ thú vị như vậy.

Điểm đặc biệt của tranh kiếng là kỹ thuật vẽ ngược, tức là hình ảnh sẽ được thể hiện từ lớp ngoài vào trong, đòi hỏi người vẽ phải có tư duy thị giác ngược, kỹ năng sắp xếp chi tiết cực kỳ chính xác và sự kiên nhẫn cao độ.

Thay vì đưa ra sẵn những mẫu tranh cố định, workshop khuyến khích người tham gia tự lựa chọn hình ảnh, phối màu và sáng tạo theo cách riêng của mình.

Khi người trẻ lần đầu tiếp cận nghệ thuật Nam bộ

Ngay cả khách quốc tế cũng bị mê hoặc bởi tranh kiếng. Một vị khách chia sẻ: “Tôi yêu Việt Nam. Không ngờ văn hóa nơi đây lại đẹp và tinh tế đến vậy”.

Không ít bạn trẻ nán lại sau khi workshop kết thúc, ngắm nghía thành quả của mình và hỏi cách bảo quản tranh kiếng.

Theo nghệ nhân, tranh kiếng nên được treo ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp vì nhiệt độ cao có thể làm bong tróc lớp màu.

Khi lau chùi, chỉ nên dùng khăn mềm, khô hoặc hơi ẩm nhẹ, tuyệt đối không sử dụng hóa chất tẩy rửa mạnh để giữ lớp kính và màu vẽ luôn sáng đẹp theo thời gian.

Workshop Sắc Nam Thấu Kiếng do nhóm sinh viên gồm 7 bạn trẻ đến từ chuyên ngành truyền thông đa phương tiện và thiết kế mỹ thuật số (Trường đại học FPT TP.HCM) tổ chức với mong muốn đưa văn hóa Nam Bộ đến gần hơn với giới trẻ.

Khi thực hiện workshop, trong hơn nửa năm đầu, nhóm gần như không tìm được tài liệu chính thống hay số liệu cụ thể về tranh kiếng, buộc phải tự đi khảo sát thực địa, tìm đến những vùng đất từng là trung tâm của nghệ thuật này như An Giang, làng Bà Vệ...

Họ gặp gỡ người dân địa phương, lần theo những câu chuyện truyền miệng, và may mắn tìm được một số nghệ nhân vẫn còn giữ nghề vẽ tranh kiếng bằng tay.

Theo ban tổ chức Sắc Nam Thấu Kiếng, tranh kiếng xuất hiện từ cuối thế kỷ XIX trong bối cảnh giao thoa văn hóa Việt - Hoa, và nhanh chóng bén rễ ở Nam Bộ, đặc biệt tại Chợ Lớn, Lái Thiêu (TP.HCM), Chợ Mới (An Giang),... phản ánh sự tiếp biến đầy sáng tạo của người dân miền sông nước.

Điều thú vị là tranh kiếng không chỉ để thờ cúng mà còn được dùng làm quà tặng tâm linh, treo trong nhà như vật cầu may, trấn an, làm đẹp không gian sống.

Mỗi bức tranh là một câu chuyện, từ tích xưa, truyện Nho giáo, nhân vật lịch sử đến các hình tượng Phật Bà, Ông Địa, Thần Tài, cá chép hóa rồng,... vừa mang tính giáo huấn, vừa gần gũi với đời sống dân gian.

Ngoài ra, một số dòng tranh còn sử dụng kính tráng gương, gắn ốc xà cừ để tăng độ lấp lánh, phản chiếu ánh sáng, làm không gian thờ phụng thêm trang nghiêm mà sinh động.

Theo tìm hiểu, các bạn biết được phần lớn nghệ nhân tranh kiếng xuất thân từ những gia đình có truyền thống lâu đời, nghề vẽ được truyền nối qua nhiều thế hệ như một phần nếp sống.

Khi được hỏi về cơ duyên gắn bó, nhiều người chỉ nhẹ nhàng đáp: “Vì mê từ nhỏ, vì trong nhà ai cũng từng vẽ”.

Điều đặc biệt là, những thông tin số liệu về bố cục, màu sắc, cách thể hiện... cũng rất hạn chế, đa phần đều được lưu truyền qua nhiều đời.

Ngoài workshop, nhóm còn tổ chức triển lãm nghệ thuật tương tác đa giác quan, kết hợp âm thanh, ánh sáng, chuyển động để tạo nên trải nghiệm kết nối cảm xúc giữa người xem và tranh kiếng theo một cách hoàn toàn mới.